Unikamy powikłań

Najczęstsze problemy w diagnostyce i leczeniu neuropatii cukrzycowej

Dr hab. med. Beata Łabuz-Roszak

Katedra i Klinika Neurologii w Zabrzu

Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach

Adres do korespondencji: Dr hab. med. Beata Łabuz-Roszak, Katedra i Klinika Neurologii, Śląski Uniwersytet Medyczny, Ul. 3-go Maja 13/15, 41-800 Zabrze, beatamaria.pl@hoga.pl

Neuropatia cukrzycowa to jedno z najczęstszych przewlekłych powikłań cukrzycy w krajach zachodnich, może dotyczyć nawet do 90 proc. chorych. Zaleca się, aby pierwsze badanie w kierunku neuropatii cukrzycowej w przypadku cukrzycy typu 2 przeprowadzić w momencie rozpoznania, zaś w przypadku cukrzycy typu 1 – po pięciu latach trwania choroby, chyba że wcześniej wystąpią objawy sugerujące neuropatię. Kolejne badania należy przeprowadzać przynajmniej raz w roku.

Patomechanizm uszkodzenia nerwów w przebiegu cukrzycy nie został do końca poznany. Uważa się, że najważniejszym czynnikiem sprawczym neuropatii cukrzycowej jest hiperglikemia i wynikające z niej zaburzenia metaboliczne, które na drodze różnych przemian prowadzą do uszkodzenia nerwów obwodowych.

Poza tym bierze się pod uwagę teorię naczyniową, która zakłada występowanie w cukrzycy angiopatii i wynikających stąd uszkodzeń naczyń odżywiających nerw, co z kolei prowadzi do uszkodzenia nerwów obwodowych. Niebagatelną rolę odgrywają również czynniki genetyczne i osobnicza wrażliwość na uszkodzenie tkanek zależne od hiperglikemii. Nie można też zapominać o mechanizmach immunologicznych.

Wyróżnia się następujące postaci neuropatii cukrzycowej:

  • neuropatie ogniskowe i wieloogniskowe (neuropatia czaszkowa, radikuloneuropatia piersiowo-lędźwiowa, kończynowa neuropatia ogniskowa, proksymalna neuropatia cukrzycowa – amiotrofia cukrzycowa),
  • neuropatie uogólnione (przewlekła symetryczna polineuropatia dystalna, ostra bolesna neuropatia czuciowa, neuropatia autonomiczna).[1,2]

Przypadek 1

Mężczyzna 58-letni zgłosił się do poradni neurologicznej w celu konsultacji z powodu nasilających się od kilku miesięcy dolegliwości bólowych stóp o charakterze mrowienia i pieczenia. Dolegliwości nasilały się w nocy i w istotny sposób zakłócały choremu sen, zgłaszał on również nadmierne zmęczenie i senność w ciągu dnia. Poza tym wywiad chorobowy był nieobciążony, pacjent do tej pory nie leczył się. Przedmiotowo u chorego stwierdzono nadwagę (BMI – 28 kg/m2) oraz podwyższone ciśnienie tętnicze (150/95 mmHg). W badaniu neurologicznym zdiagnozowano zaburzenia czucia powierzchownego (dotyku i bólu) o charakterze „skarpetek” oraz brak odruchów kolanowych i skokowych. Za pomocą monofilamentu Semmesa-Weinsteina 5,07/10 g stwierdzono utratę czucia ucisku w pięciu z dziesięciu badanych punktów na stopach. 

Zalecono wykonanie doustnego testu tolerancji glukozy (OGTT) oraz badania elektrofizjologiczne. Po tygodniu chory zgłosił się z wynikami badań. Nie wykonał OGTT – glikemia na czczo wynosiła 325 mg proc. W badaniu elektrofizjologicznym oceniono prz...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Wywiad i badanie przedmiotowe w kierunku neuropatii cukrzycowej

Diagnostyka w kierunku neuropatii cukrzycowej obejmuje dobrze zebrany wywiad i badanie przedmiotowe. Należy pytać o występowanie różnych dolegliwości o charakterze parestezji [...]

Złoty standard

W przewlekłej symetrycznej polineuropatii dystalnej dominują objawy czuciowe. Występują zwykle symetrycznie i dotyczą wszystkich nerwów obwodowych. Objawy czuciowe postępują od palców [...]

Objawowo i przyczynowo

Przyczynowo stosuje się kwas α-liponowy w postaci doustnej (zwykle 600 mg/dobę). Natomiast w neuropatii o ciężkim przebiegu kwas α-liponowy może być [...]

Neuropatie ogniskowe (mononeuropatie)

Neuropatie ogniskowe (mononeuropatie) częściej występują u osób starszych. Dotyczą pojedynczych nerwów czaszkowych lub obwodowych. Mononeuropatie zaczynają się najczęściej gwałtownie, towarzyszy im [...]

Przedmiotowa ocena układu autonomicznego

Wstępną ocenę zaburzeń w układzie autonomicznym przeprowadza się za pomocą odpowiednio poprowadzonego wywiadu. Można wykorzystać również specjalny kwestionariusz. Najczęściej stosowany jest [...]

Uwagi dotyczące diagnostyki i leczenia neuropatii cukrzycowej

U każdego chorego na cukrzycę należy przeprowadzić diagnostykę różnicową neuropatii, gdyż samo rozpoznanie cukrzycy nie wyklucza współistniejących innych przyczyn uszkodzenia nerwów [...]
Do góry