Dążymy do celu
Jak zmotywować i wspierać chorego?
Dr hab. n. społ. Dorota Podgórska-Jachnik, prof. UKW
Zarówno w profilaktyce, jak i działaniach kierowanych do osób, u których rozpoznano cukrzycę, oprócz kwestii medycznych bardzo istotna jest psychoedukacja. W przypadku cukrzycy oznacza to konieczność przyswojenia sobie przez pacjenta dużej liczby informacji na temat konieczności i technik samoobserwacji i samokontroli, nowych reżimów żywieniowych, stylu życia, konieczności regularnego wysiłku fizycznego, jak również zachowania w różnych sytuacjach życiowych.[2,3,4]
Psychoedukacja i psychoedukatorzy
Ze względu na ważne społeczne znaczenie edukacji, warto wykorzystać możliwości wsparcia specjalistów z zakresu nauk społecznych, szczególnie:
- psychologii,
- pedagogiki,
- pedagogiki specjalnej, zwłaszcza terapeutycznej.
Zarówno psycholodzy, jak i pedagodzy specjalni mogą również prowadzić zajęcia psychoedukacyjne, wspomagać chorego w procesie adaptacji do choroby, pełnić rolę trenerów zachowań prozdrowotnych. Ze względu na interdyscyplinarny charakter takiego treningu, działalność ta nie musi być przypisana określonej specjalności zawodowej.
Specjalistyczna wiedza psychopedagogiczna jest konieczna dla efektywnych działań profilaktycznych i dla zarządzania zmianą osobistą pacjentów. Umożliwia ona efektywną komunikację i zmianę poznawczo-behawioralną w kierunku prozdrowotnym oraz pozwala na udzielenie skutecznego wsparcia emocjonalnego w trudnej sytuacji konfrontacji pacjenta z chorobą. Ponieważ nie wszędzie możliwy jest dostęp pacjenta do psychologa, konieczne jest podnoszenie kompetencji psychospołecznych medycznego personelu – lekarzy i pielęgniarek.
Życie pod wulkanem z brzęczącą muchą
Działania medyczne i psychoedukacyjne współwystępują ze sobą na różnych poziomach profilaktyki diabetologicznej. Choć to działania niezbędne, bo ukazujące sytuację faktycznego zagrożenia, komunikaty te w ograniczonym stopniu stają się bezpośrednim impulsem do zmiany.
Można się zastanawiać, dlaczego ludzie lekceważą ostrzeżenia zdrowotne, ograniczając swoje szanse na zdrowe życie. Powodów jest wiele, jednak należy zwrócić uwagę na kilka z nich.
Opisy choroby mogą być rozumiane powierzchownie czy wręcz mylnie. Dzieje się tak również wtedy, gdy wiedza naukowa zderza się z zakorzenionymi mitami i stereotypami, które są na tyle utrwalone, że blokują przyjęcie nowych informacji lub interpretacji. Duże znaczenie mają też niekontrolowane od strony naukowej nieograniczone zasoby internetu.
Jest taka mnogość współczesnych zagrożeń cywilizacyjnych, wyrażonych trafnie koncepcją społeczeństwa ryzyka[5] – ryzyka powszechnego i permanentnego, że rodzi to zobojętnienie. Człowiek oswaja się z życiem w ciągłym zagrożeniu i nadaje mu inne zna...
