W rozmowie o postępowaniu w trakcie porodu podczas wizyty w drugim trymestrze ciąży 32-letnia pacjentka pyta o korzyści i ryzyko związane z opóźnionym zaciśnięciem pępowiny.

Czym jest opóźnione zaciśnięcie pępowiny?

Opóźnione zaciśnięcie pępowiny to wydłużenie czasu między urodzeniem noworodka a zaciśnięciem pępowiny. Natychmiastowe zaciśnięcie pępowiny wykonuje się zazwyczaj w ciągu 15 sekund po porodzie, podczas gdy opóźnione zaciśnięcie pępowiny wykonywane jest od 25 sekund do 5 minut po porodzie.¹ Taki sposób postępowania może prowadzić do zwiększenia objętości krwi noworodka aż o 8-24%, ponieważ ciągły przepływ krwi przez jednostkę płodowo-łożyskową ułatwia transfuzję łożyskową odbywającą się między matką i płodem.² Pod pewnymi względami opóźnione zaciśnięcie pępowiny może być traktowane jako powrót do procesów fizjologicznych pozwalający na dokonywanie się podczas porodu naturalnego procesu (tj. przetoczenia krwi między łożyskiem i dzieckiem) zamiast jatrogennego przerywania go.

Przeprowadzone ostatnio badania miały na celu określenie ryzyka i korzyści związanych z opóźnionym zaciśnięciem pępowiny. Z uwagi na różnice w fizjologii i zachorowalności u noworodków urodzonych przedwcześnie i urodzonych w terminie grupy te badano oddzielnie.

Jakie są korzyści i ryzyko związane z opóźnionym zaciśnięciem pępowiny u noworodków urodzonych przedwcześnie?

W porównaniu do dzieci urodzonych w terminie noworodki urodzone przedwcześnie są narażone na większe ryzyko zaburzeń regulacji temperatury ciała, niedociśnienia, a także na konieczność natychmiastowej oceny pediatrycznej oraz przetoczenia krwi. W licznych randomizowanych kontrolowanych badaniach klinicznych porównywano te i inne parametry w sytuacji natychmiastowego i opóźnionego zaciśnięcia pępowiny u noworodków urodzonych przedwcześnie.^3-7

Dane te zostały ostatnio podsumowane w przeglądzie obejmującym 15 badań z udziałem 738 noworodków urodzonych między 24 a 36 tygodniem ciąży.⁸ Moment opóźnionego zaciśnięcia pępowiny wahał się od 25 sekund do maksymalnie 180 sekund po porodzie; w większości z uwzględnionych badań randomizowanych zaciśnięcie pępowiny było jednak opóźnione o 30-45 sekund.

Badano zarówno przypadki porodów przez cięcie cesarskie, jak i drogą pochwową. Ogółem opóźnione zaciśnięcie pępowiny było skorelowane z rzadszą potrzebą przetoczenia krwi z powodu niedokrwistości, większą stabilnością krążenia, rzadszymi krwawieniami dokomorowymi (łącznie wszystkich stopni) i mniejszym ryzykiem martwiczego zapalenia jelit. Wiązało się też jednak z większym maksymalnym stężeniem bilirubiny (tab. 1). Nie odnotowano statystycznie istotnych różnic pod względem zgonów, ciężkich krwawień dokomorowych (stopnia 3 lub 4) czy też leukomalacji okołokomorowych.