Niezależnie od wysokości ciśnienia chorzy znajdują się w grupie podwyższonego ryzyka powikłań sercowo-naczyniowych. Współistnienie cukrzycy i nadciśnienia tętniczego zwiększa ryzyko powikłań. Kluczowym zaleceniem w przypadku współwystępowania tych chorób jest zmiana stylu życia. Podstawą leczenia powinna być skojarzona terapia hipotensyjna. Zaleca się leki podawane raz dziennie, które mogą zapewnić działanie przez 24 godziny.

Wprowadzenie

Zalecenia towarzystw diabetologicznych i hipertensjologicznych zawierają specjalne rozdziały poświęcone zagadnieniom leczenia nadciśnienia tętniczego (NT) w cukrzycy. Nie inaczej jest w ogłoszonych w maju br. najnowszych rekomendacjach Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego (PTNT).¹ W cukrzycy typu 1 prawie 40% chorych ma nadciśnienie tętnicze, natomiast w typie 2 ponad 60%. Współistnienie tych chorób istotnie zwiększa ryzyko powikłań o charakterze makroangiopatii i mikroangiopatii, a także zmian narządowych, np. przerostu lewej komory serca.² Niestety, skuteczność leczenia NT jest znacznie mniejsza w przypadku zaburzeń gospodarki węglowodanowej, częściej występują też przypadki nadciśnienia tętniczego opornego na leczenie. W artykule przedstawiono zasady leczenia nadciśnienia tętniczego w cukrzycy z uwzględnieniem właściwego doboru leków hipotensyjnych. Problem ten pozostaje istotnym wyzwaniem dla lekarzy praktyków.

Cukrzyca i nadciśnienie tętnicze – zabójczy duet

Istotnymi ogniwami łączącymi nadciśnienie tętnicze z cukrzycą typu 2 są hiperinsulinemia i insulinooporność. Mechanizmy podwyższonego ciśnienia tętniczego w tym przypadku obejmują zarówno nadmierną aktywność układu współczulnego, sodowrażliwość, jak i niekorzystne zmiany w mikrokrążeniu, takie jak zmniejszenie gęstości naczyń, przerost ścian tętniczek i naczyń włosowatych oraz dysfunkcję śródbłonka naczyniowego. U osób otyłych dodatkową rolę odgrywają adipokiny, aktywne biologicznie substancje wydzielane przez adipocyty tkanki tłuszczowej, zwłaszcza trzewnej. W cukrzycy typu 1 nadciśnienie tętnicze często jest efektem rozwoju nefropatii cukrzycowej. Analiza Haffnera i wsp. wykazała, że ryzyko przyszłych zdarzeń sercowych u chorego z cukrzycą bez przebytego incydentu wieńcowego jest takie jak u osoby po zawale mięśnia sercowego bez zaburzeń gospodarki węglowodanowej.³

Niezależnie od wysokości ciśnienia chorzy znajdują się w grupie podwyższonego ryzyka powikłań sercowo-naczyniowych (tab. 1). Konsekwencją tego stanu jest zalecenie rozpoczęcia leczenia farmakologicznego równocześnie ze zmianą stylu życia niezwłoc...