Migotanie przedsionków u chorych z niewydolnością serca

dr hab. n. med. Rafał Dąbrowski
prof. dr hab. n. med. Hanna Szwed

II Klinika Choroby Wieńcowej Instytutu Kardiologii, Warszawa

Adres korespondencyjny: dr hab. n. med. Rafał Dąbrowski, II Klinika Choroby Wieńcowej, Instytut Kardiologii, ul. Spartańska 1, 02-637 Warszawa, e-mail: rdabrowski@ikard.pl

Migotanie przedsionków i niewydolność serca to dwa złożone, postępujące i przewlekłe stany chorobowe, które często ze sobą współistnieją. W artykule omówiono aktualne poglądy na temat leczenia pacjentów, u których występują oba te schorzenia. Skupiono się na niewydolności serca z uszkodzeniem funkcji skurczowej lewej komory jako sprawiającej najwięcej trudności klinicznych i obarczonej gorszym rokowaniem.

Wprowadzenie

Migotanie przedsionków (MP) to trudna do wyleczenia arytmia. Powoduje wiele niekorzystnych procesów, w tym progresję niewydolności serca (NS). Częstość MP rośnie wraz z wiekiem i obejmuje 10-20% populacji powyżej 80 r.ż.1 Po roku trwania arytmii NS może się rozwinąć u 7,8%, po 5 latach u 20-30% chorych z MP.2 Przyczynia się to do wyższego ryzyka śmiertelności niż w populacji ogólnej. Sama NS również jest istotnym czynnikiem ryzyka arytmii. W 10-30% przypadków usposabia do MP.1,3 Migotanie przedsionków zależy od zaawansowania NS (od 20% w klasie NYHA II do 50% w NYHA IV, średnio 40%).4 W europejskim rejestrze chorych z NS (ESC-HF Pilot), który objął 5118 chorych, MP występowało u 40% pacjentów.5

Rosnąca wiedza na temat migotania przedsionków pozwala na identyfikację i ocenę jego czynników ryzyka. Najważniejsze z nich to: NS (ryzyko względne, RR: 6,1-8,1), wady zastawkowe, nabyte i wrodzone (RR: 2,2-3,6), nadciśnienie tętnicze (duże rozpowszechnienie, RR: 1,7-1,8), choroba wieńcowa (zawał serca, leczenie operacyjne), poszerzenie jam przedsionków i przewlekłe serce płucne.6

Migotanie przedsionków i niewydolność serca mają cechy wspólne. NS może być przyczyną MP i odwrotnie. MP jako przyczyna NS jest nieco mniej istotna z klinicznego punktu widzenia (ryc. 1). Są to stany chorobowe, które wiążą się ze zwiększoną śmiertelnością i chorobowością oraz częstymi hospitalizacjami. Mają zbliżone mechanizmy patofizjologiczne, czynniki ryzyka, negatywny wpływ na jakość życia. Ich występowanie jest związane z wiekiem. Mogą być przyczyną zaburzeń ośrodkowych (poznawczych) i depresyjnych. Wang i wsp. wykazali, że częstość wystąpienia pierwszych objawów NS u chorych z MP w ciągu 10 lat jest zbliżona do częstości wystąpienia pierwszego napadu MP u chorych z NS i wynosi odpowiednio 33 na 1000 pacjentolat i 54 na 1000 pacjentolat.9 Migotanie przedsionków u chorych z NS zwiększa ryzyko śmiertelności (2,7 razy u kobiet i 1,6 razy u mężczyzn), a według niektórych autorów nawet w większym stopniu.10-12

W artykule skupiono się na NS z uszkodzeniem funkcji skurczowej lewej komory (HF-REF – heart failure with reduced ejection fraction) jako sprawiającej najwięcej trudności klinicznych i obarczonej gorszym rokowaniem. Chorzy z NS i zachowaną funkcją...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Patofizjologia

Pojawienie się MP powoduje redukcję napełniania lewej komory średnio o 30%, czego konsekwencją jest następowy, zbliżony spadek rzutu serca (pojemności minutowej). [...]

Podstawy i cele leczenia MP u chorych z NS

Podstawowe cele leczenia chorych z migotaniem przedsionków i niewydolnością serca są podobne jak leczenia chorych z izolowanym MP. Redukcja powikłań zakrzepowo-zatorowych [...]

Walka o utrzymanie rytmu zatokowego czy kontrola częstotliwości u chorych z MP i NS?

Badanie AFFIRM wykazało, że u 57% chorych z MP, u których rozpoznano NS, strategia utrzymywania rytmu zatokowego nie miała przewagi nad [...]

Stymulacja serca u chorych z NS i MP

W naturalnym, dłuższym przebiegu arytmii kolejnym etapem terapeutycznym jest często wszczepienie układu stymulującego serce z powodu niewydolności automatyzmu czy postępujących zaburzeń [...]

Leczenie przeciwkrzepliwe

U chorych z NS ryzyko powikłań zakrzepowo-zatorowych wynosi 1,5-4,5% na rok. Sprzyja temu słabsze opróżnianie lewej komory, dysfunkcja wsierdzia, ogólny stan [...]

Co mówią zalecenia?

Interesujące jest porównanie zaleceń terapeutycznych dotyczących leczenia MP z uwzględnieniem pacjentów z NS (2010 r.) oraz zaleceń terapeutycznych dotyczących NS z uwzględnieniem [...]

Podsumowanie

NS i MP to dwa złożone, postępujące, przewlekłe stany chorobowe. Rośnie zapadalność na oba te schorzenia. Ze względu na wiek pacjentów [...]
Do góry