W szóstej części cyklu „Altruizm to za mało” omówimy zagadnienia dotyczące refleksyjnego uczenia się i refleksyjnej praktyki oraz ich związku z rozwojem profesjonalnym i uczeniem się przez całe życie. Zaprezentujemy Czytelnikom teoretyczne podstawy uczenia się przez doświadczanie oraz zaproponujemy praktyczne strategie ułatwiające analizę zarówno popełnianych błędów, jak i sukcesów osiąganych w czasie kariery zawodowej.

CELE ARTYKUŁU

Po przeczytaniu artykułu Czytelnik powinien:

• znać definicje refleksyjnego uczenia się i refleksyjnej praktyki, a także rozumieć związek tych procesów z rozwojem profesjonalnym oraz ze strategiami uczenia się przez całe życie

• znać podstawy cyklu uczenia się przez doświadczanie oraz rozumieć znaczenie nieprawidłowości, które mogą się pojawiać w jego przebiegu

• rozumieć znaczenie wykrywania błędu medycznego, analizowania jego przyczyn oraz minimalizowania następstw

• potrafić przeanalizować wydarzenia krytyczne i znaczące z wykorzystaniem strategii SEA

• rozumieć i wykorzystywać elementy strategii REFLECT

Omawiając problematykę profesjonalizmu lekarskiego, bardzo często odwołujemy się do znaczenia doświadczenia nabywanego wraz z rozwojem zawodowym. Doświadczenie to stanowi również podstawę mentoringu, czyli procesu wsparcia w rozwoju profesjonalnym uzyskiwanego od starszej stażem zawodowym i bardziej doświadczonej osoby, omawianego w poprzednim artykule tego cyklu. Warto jednak zauważyć, że samo uczestniczenie w „doświadczaniu” nie zapewnia nam przybytku wiedzy i umiejętności. Dopiero analiza przebytych doświadczeń profesjonalnych − w tym popełnionych błędów, porażek, ale też odniesionych sukcesów, traktowanych jako istotne wydarzenia edukacyjne będące elementami procesu uczenia się przez całe życie − ich rozważenie i odpowiednie wnioskowanie tworzą podstawy efektywnego rozwoju profesjonalnego.¹ Ten skrótowo opisany proces, określany terminem refleksyjnego uczenia się, a w odniesieniu do zawodu lekarskiego – refleksyjnej praktyki, jest powszechnie uważany za fundamentalny element profesjonalizmu ukierunkowanego na dobro pacjenta i wiąże się ściśle z problematyką błędu medycznego.

Podstawy refleksyjnego uczenia się i refleksyjnej praktyki

Ze względu na kluczowe znaczenie efektywnego zapobiegania błędom medycznym wciąż prowadzone są badania mające na celu ustalenie związku pomiędzy sposobami rozumowania klinicznego lekarzy a podejmowanymi przez nich słusznymi lub błędnymi decyzjami....

Proces refleksyjnej nauki lub też, mówiąc ogólniej, refleksyjnej praktyki polega na poddawaniu ciągłej analizie naszych działań i wyciąganiu z niej wniosków na przyszłość. Efektem badań prowadzonych nad sposobami i stylami uczenia się było powstan...