Choroby internistyczne u kobiet w ciąży

Cykl „Choroby internistyczne u kobiet w ciąży” koordynowany przez prof. dr. hab. n. med. Dariusza Moczulskiego, Kierownika Kliniki Chorób Wewnętrznych i Nefrodiabetologii UM w Łodzi

Opieka stomatologiczna w czasie ciąży

lek. dent. Angelika Kalińska, dr hab. n. med. Dorota Olczak-Kowalczyk

Zakład Stomatologii Dziecięcej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego

Adres do korespondencji: pedodoncja@wum.edu.pl

Zły stan zdrowia jamy ustnej przyszłej matki wpływa na przebieg ciąży, zwiększając ryzyko przedwczesnego porodu lub małej masy urodzeniowej dziecka. Jest także czynnikiem ryzyka rozwoju próchnicy wczesnego dzieciństwa.

CELE ARTYKUŁU


Po przeczytaniu artykułu Czytelnik powinien umieć:

• rozpoznać najczęstsze schorzenia jamy ustnej charakterystyczne dla ciężarnych

• przedstawić strategię postępowania stomatologicznego w okresie ciąży

• wyodrębnić grupę kobiet ciężarnych potrzebujących skierowania do lekarza dentysty


Niektóre zmiany fizjologiczne zachodzące w organizmie kobiety ciężarnej zwiększają ryzyko chorób jamy ustnej. Zwiększenie stężenia estrogenów odpowiada za osłabienie proliferacji i różnicowania komórek oraz keratynizacji nabłonka dziąsła, natomiast progesteronu za zmiany w mikrocyrkulacji dziąsłowej i wzrost przepuszczalności naczyń. Osłabienie bariery nabłonkowej dziąsła sprzyja zapaleniom tkanek przyzębia i większemu nasileniu odpowiedzi zapalnej. Spada także ogólna odporność organizmu na skutek osłabienia odpowiedzi limfocytów krwi obwodowej na patogeny, w tym periopatogeny, np. Prevotella intermedia, oraz zmniejszenia całkowitej liczby komórek CD4.1-3 Według J.H. Hey-Hadaviego u blisko połowy kobiet z zapaleniem dziąseł w czasie ciąży zaostrza się proces zapalny.4

Zapalenie dziąseł objawia się zaczerwienieniem, obrzmieniem i skłonnością do krwawienia. Występuje nawet u 75% ciężarnych.5 Skutkiem nieleczonego zapalenia dziąseł jest objęcie procesem chorobowym głębiej leżących struktur przyzębia, co może doprowadzić do nieodwracalnej utraty kości wyrostka zębodołowego. Objawami klinicznymi zapalenia przyzębia są krwawienie z kieszonek dziąsłowych i ich głębokość ponad 3 mm oraz utrata przyczepu łącznotkankowego.

Guz ciążowy (granuloma gravidarum, ziarniniak ropotwórczy) najczęściej jest zlokalizowany na dziąśle w szczęce w miejscach zapalenia i akumulacji płytki nazębnej. Ma postać płaskiej lub wypukłej, dobrze odgraniczonej zmiany o zabarwieniu od różowego do ciemnoczerwonego. Pojawia się w drugim trymestrze, rozrasta aż do czasu porodu, po którym zwykle ulega inwolucji. Może być przyczyną krwawienia podczas jedzenia lub szczotkowania zębów i wpływać niekorzystnie na ustawienie zębów. Gdy powoduje dyskomfort, może wymagać interwencji chirurgicznej. Należy jednak poinformować pacjentkę, że zmiana usunięta chirurgicznie w okresie ciąży może nawrócić.

W czasie ciąży zmieniają się również ilość i właściwości śliny, która jest ważnym czynnikiem warunkującym utrzymanie zdrowia jamy ustnej. Zmniejszają się zdolności buforowe śliny, pH oraz zawartość związków mineralnych, co predysponuje do patologi...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Zdrowie jamy ustnej ciężarnej a przebieg ciąży

W coraz większej liczbie doniesień podkreśla się wpływ złego stanu zdrowia jamy ustnej ciężarnej na przebieg ciąży, porodu i zdrowia dziecka. Z chorobami tkanek [...]

Rola personelu medycznego

Badania pokazują, że lekarze dentyści niechętnie leczą ciężarne z obawy o bezpieczeństwo zabiegów stomatologicznych dla pacjentki i rozwijającego się płodu oraz obaw przed odpowiedzialnością [...]

Opieka stomatologiczna nad ciężarnymi

Opieka stomatologiczna nad kobietą ciężarną powinna obejmować intensywną profilaktykę i leczenie próchnicy oraz jej powikłań, chorób tkanek przyzębia i błony śluzowej jamy ustnej. [...]

PROFESJONALNA PROFILAKTYKA

Podczas wizyt kontrolnych kobiety ciężarne powinny być poddane zabiegom profesjonalnego usunięcia złogów nazębnych oraz aplikacji lakierów fluorkowych 2-krotnie w czasie ciąży.

Stosowanie leków i środków do znieczulenia miejscowego

Lekarze dentyści wykorzystują głównie antybiotyki oraz środki przeciwbólowe, w tym środki znieczulenia miejscowego. Amerykańska Food and Drug Administration (FDA) zaleca stosowanie u kobiet [...]

Ekstrakcje

Leczenie chirurgiczne w ciąży obejmuje ekstrakcję zębów zniszczonych próchnicowo z chorobami miazgi w przypadku, gdy nie można przeprowadzić prawidłowego leczenia kanałowego i odbudowy zachowawczo-protetycznej. Jeśli [...]

Diagnostyka radiologiczna

Stomatologiczna diagnostyka radiologiczna jest uznawana za bezpieczną w ciąży ze względu na bardzo małą dawkę promieniowania. Powinna być wykonywana, gdy jest to [...]

Współpraca interdyscyplinarna

W celu zwiększenia odsetka pacjentek korzystających z opieki stomatologicznej w ciąży konieczne jest nawiązanie współpracy między lekarzami ogólnymi a dentystami. Personel medyczny niestomatologiczny sprawujący opiekę [...]

Podsumowanie

Ze względu na silny związek między stanem jamy ustnej przyszłej matki a jej zdrowiem i zdrowiem dziecka konieczna jest intensywna opieka stomatologiczna, obejmująca [...]
Do góry