Temat numeru: farmakoterapia

Cykl „Farmakoterapia” koordynowany przez prof. dr. hab. n. med. Marka Droździka, Kierownika Katedry Farmakologii Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie

Statyny w prewencji pierwotnej – kiedy zaczynać terapię

dr hab. n. med. Marlena Broncel, prof. nadzw. Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

Klinika Chorób Wewnętrznych i Farmakologii Klinicznej Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

Adres do korespondencji: dr hab. n. med. Marlena Broncel, Klinika Chorób Wewnętrznych i Farmakologii Klinicznej, Uniwersytet Medyczny w Łodzi, Szpital im. Biegańskiego, ul. Kniaziewicza 1/5, 91-347 Łódź

Statyny nadal zajmują niezagrożoną pozycję lidera wśród leków stosowanych w terapii zaburzeń lipidowych (hipercholesterolemii, hiperlipidemii mieszanej) oraz w profilaktyce pierwotnej i wtórnej incydentów sercowo-naczyniowych. Największe korzyści z prewencji pierwotnej odnoszą pacjenci z grupy bardzo dużego i dużego ryzyka. Niemniej tematem do dyskusji pozostaje kwestia, kiedy rozpocząć farmakoterapię statyną u chorych obciążonych mniejszym ryzykiem.

CELE ARTYKUŁU


Po przeczytaniu artykułu Czytelnik powinien umieć:

• rozpoznać sytuacje wymagające zastosowania statyny w prewencji pierwotnej

• rozpoznać sytuacje, w których ze względu na wiek pacjenta nie ma potrzeby stosowania statyny w prewencji pierwotnej

• rozpoznać sytuacje, w których zastosowanie statyny w prewencji pierwotnej będzie się wiązać z większym ryzykiem niż korzyściami


Statyny (inhibitory reduktazy 3-hydroksy-3-metylo-glutarylo-koenzymu A [HMG-CoA]) to obecnie jedne z najczęściej stosowanych leków na świecie.1 Wprowadzenie ich pod koniec lat 80. ubiegłego wieku zrewolucjonizowało terapię hipolipemizującą i dokonało przełomu w kardiologii. O wysokiej pozycji statyn zadecydowała ich skuteczność (redukcja śmiertelności całkowitej, zgonów sercowo-naczyniowych, incydentów wieńcowych, mózgowych) oraz stosunkowo rzadko występujące działania niepożądane.2-4 Ponadto udowodniono, że leki te opóźniają progresję zmian miażdżycowych w tętnicach wieńcowych, a nawet mogą powodować ich regresję.5-7 Działanie statyn daleko wykracza poza redukcję stężenia cholesterolu. Leki z tej grupy stabilizują blaszkę miażdżycową, poprawiają czynność śródbłonka, działają antyoksydacyjnie, przeciwzapalnie, przeciwzakrzepowo i profibrynolitycznie.8

Mimo tak różnorodnego działania główny „efekt statynowy” – poprawa rokowania – zależy od stopnia redukcji stężenia cholesterolu frakcji LDL (LDL-C).9 Należy również podkreślić, że im wyższe ryzyko sercowo-naczyniowe (S-N), tym korzyści ze stosowania statyn są większe.

Charakterystyka statyn

Obecnie na rynku farmaceutycznym dostępnych jest 7 statyn: lowastatyna, prawastatyna, symwastatyna, fluwastatyna, atorwastatyna, pitawastyna i rozuwastatyna. Dwie ostatnie wprowadzono do lecznictwa w 2003 r., przy czym pitawastatyna jest dostępna w Japonii, Korei i Indiach, a rozuwastatyna w Europie i Stanach Zjednoczonych.

Efekt hipolipemizujący zależy od rodzaju i dawki statyny (tab. 1). Najsilniej działa rozuwastatyna, a następne w kolejności są atorwastatyna i symwastatyna. Jeszcze do niedawna stosowano symwastatynę w dobowej dawce 80 mg. Bardzo niepokojące wyni...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Działania niepożądane statyn

Wszystkie objawy związane z powszechnym stosowaniem statyn w prewencji pierwotnej dotyczą ich działań niepożądanych, w szczególności miopatii, rabdomiolizy, uszkodzenia wątroby, a w ostatnich latach również zwiększenia [...]

Ocena ryzyka sercowo-naczyniowego a terapia statyną

U pozostałych zaś chorych zaleca się ocenę ryzyka za pomocą tablic SCORE, dostępnych na stronie internetowej www.escardio.org/guidelines,18 które różnią się w zależności od [...]

Statyny w prewencji pierwotnej – badania kliniczne

Wiele dyskusji wywołały wyniki badania Justification for the Use of statins in Primary prevention: an Intervention Trial Evaluating Rosuvastatin (JUPITER).19 Rozpoczęło [...]

Podsumowanie

Nie ulega wątpliwości, że w prewencji pierwotnej statynę należy zastosować równolegle z modyfikacją trybu życia, gdy ryzyko S-N jest bardzo wysokie i wysokie, a pacjent [...]
Do góry