Choroby internistyczne u kobiet w ciąży

Cykl „Choroby internistyczne u kobiet w ciąży” koordynowany przez prof. dr. hab. n. med. Dariusza Moczulskiego, Kierownika Kliniki Chorób Wewnętrznych i Nefrodiabetologii UM w Łodzi

Ciężarna z chorobą hemoroidalną – problem interdyscyplinarny

dr hab. n. med. Małgorzata Kołodziejczak1, lek. Robert Brawura Biskupski Samaha2

1Oddział Chirurgii Ogólnej z Pododdziałem Proktologii, Szpital Solec, Warszawa

2I Katedra i Klinika Położnictwa i Ginekologii, Warszawski Uniwersytet Medyczny

Adres do korespondencji: dr hab. n. med. Małgorzata Kołodziejczak, Szpital Solec, Oddział Chirurgii Ogólnej z Pododdziałem Proktologii, ul. Solec 93, 00-382 Warszawa

Pacjentka w ciąży cierpiąca na dolegliwości hemoroidalne wymaga opieki lekarzy kilku specjalności. Podstawowym postępowaniem terapeutycznym w chorobie hemoroidalnej w czasie ciąży jest leczenie zachowawcze.

CELE ARTYKUŁU

Po przeczytaniu artykułu Czytelnik powinien umieć:

• rozpoznać objawy wskazujące na chorobę hemoroidalną u kobiety w ciąży

• przedstawić strategie postępowania terapeutycznego w przypadku choroby hemoroidalnej u ciężarnej

• wdrożyć podstawowe leczenie zachowawcze w przypadku dolegliwości związanych z hemoroidami u kobiety w ciąży

• rozpoznać sytuacje wymagające pilnego skierowania ciężarnej z powodu choroby hemoroidalnej do innego specjalisty lub do szpitala

Wstęp

Pacjentka w ciąży cierpiąca na dolegliwości hemoroidalne może stanowić problem terapeutyczny z kilku względów. Przede wszystkim nie jest jednoznacznie ustalone, do lekarza jakiej specjalności ma się zgłosić: do prowadzącego jej ciążę ginekologa położnika, do chirurga, internisty, a może lekarza rodzinnego. Ponadto metody leczenia powszechnie stosowane u pacjentek niebędących w ciąży mogą być u ciężarnej przeciwwskazane ze względu na niekorzystne działanie na płód. Poza tym często pacjentka i niejednokrotnie lekarz mają wątpliwości, czy poród może się odbyć siłami natury, czy też wskazane jest cięcie cesarskie, gdy stwierdza się stan zapalny hemoroidów. Ginekolodzy przeważnie nie mają doświadczenia w leczeniu chorób proktologicznych, a z kolei chirurdzy boją się leczyć ciężarne kobiety i często odsyłają je do prowadzącego ginekologa położnika.1

Powyższe przyczyny powodują, że pacjentka w ciąży z dolegliwościami hemoroidalnymi wymaga opieki lekarzy kilku specjalności, a współpraca interdyscyplinarna jest w takich przypadkach konieczna.

Epidemiologia

Pierwsze wzmianki o chorobie hemoroidalnej pochodzą sprzed ponad 4000 lat, z Mezopotamii. Istnieje spór co do rzeczywistej częstości występowania choroby hemoroidalnej w czasach współczesnych. Według Johansona i Sonnenberga 4,4% populacji osób dor...

W materiale Poskusa i wsp.7, którzy przebadali 280 kobiet w ciąży, 43,9% kobiet skarżyło się na dolegliwości proktologiczne, w tym 1,6% w pierwszym trymestrze ciąży, 61% w trzecim, 34,1% bezpośrednio po porodzie i 3,3% kobiet miesiąc po porodzie. Spośród tych pacjentek 40,7% cierpiało na chorobę hemoroidalną, 2,5% – na chorobę hemoroidalną ze współistniejącą szczeliną, 0,71% – na szczelinę odbytu. W grupie tych pacjentek 80,5% rodziło drogami natury. Istotny czynnik ryzyka wystąpienia dolegliwości hemoroidalnych i szczelin odbytu stanowiła duża masa płodu.7

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Budowa anatomiczna guzków krwawniczych

Guzki krwawnicze są anatomicznymi strukturami, które występują w kanale odbytu każdego człowieka. Można je zaobserwować od 8 tygodnia życia płodowego.3 Jako struktura [...]

Klasyfikacja choroby hemoroidalnej

Chorobę hemoroidalną klasyfikuje się według stopnia wypadania. Hemoroidy pierwszego stopnia uwypuklają się do kanału odbytu i powodują bezbolesne, niewielkie krwawienia. Hemoroidy drugiego stopnia [...]

Patofizjologia choroby hemoroidalnej w ciąży10,11

Najbardziej istotnym czynnikiem wpływającym na zwiększone występowanie dolegliwości hemoroidalnych w ciąży są zaparcia.

Diagnostyka

Diagnostyka proktologiczna ciężarnej opiera się na wywiadzie oraz na badaniu proktologicznym.

Leczenie

Ciężarną z chorobą hemoroidalną w większości przypadków leczy się zachowawczo. Jest to postępowanie z wyboru. Ciąża stanowi względne przeciwwskazanie do operacji hemoroidów.10,11

Zakrzepica zewnętrznych splotów żylnych

W materiale Abramowitza i wsp.6 stwierdzono zakrzepicę żył brzeżnych odbytu u 7,9% pacjentek w ostatnim trymestrze ciąży i u aż 20% pacjentek po porodzie. Jako czynnik ryzyka zakrzepicy [...]

Podsumowanie

Ciąża to okres szczególny w życiu kobiety, gdzie wskazania do operacji planowych są znacznie ograniczone. Podstawowym postępowaniem terapeutycznym w chorobie hemoroidalnej w czasie ciąży [...]
Do góry