Diabetologia

Jak przeprowadzić badanie w kierunku neuropatii cukrzycowej?

dr hab. n. med. Beata Łabuz-Roszak

Katedra i Klinika Neurologii w Zabrzu, Śląski Uniwersytet Medyczny, Katowice

Adres do korespondencji: dr hab. n. med. Beata Łabuz-Roszak, Katedra i Klinika Neurologii, Śląski Uniwersytet Medyczny, ul. 3-go Maja 13/15, 41-800 Zabrze.

Neuropatia cukrzycowa jest najczęstszym przewlekłym powikłaniem cukrzycy. Badania elektrofizjologiczne potwierdzają wstępne rozpoznanie. Ocena układu autonomicznego wymaga wykonania kilku testów, wśród których najważniejsze są badania układu krążenia.

CELE ARTYKUŁU

Po przeczytaniu artykułu Czytelnik powinien umieć:

  • przeprowadzić badanie podmiotowe w kierunku neuropatii cukrzycowej
  • przeprowadzić badanie przedmiotowe w kierunku neuropatii cukrzycowej
  • rozpoznać i udokumentować rozpoznanie neuropatii cukrzycowej
  • rozpoznać przypadki wymagające skierowania chorego z neuropatią cukrzycową do innych specjalistów

Wprowadzenie

Neuropatia cukrzycowa jest najczęstszym przewlekłym powikłaniem cukrzycy, może dotyczyć nawet do 90% chorych na cukrzycę. Terminem tym określa się uszkodzenie obwodowego układu nerwowego (zarówno somatycznego, jak i autonomicznego) występujące u chorych na cukrzycę, po wykluczeniu innych przyczyn. Neuropatia cukrzycowa może dotyczyć pojedynczych (mononeuropatia) lub wielu nerwów (polineuropatia) obwodowych lub czaszkowych, zarówno ruchowych, czuciowych, jak i autonomicznych. Wyróżnia się następujące postaci neuropatii cukrzycowej (według Thomasa): neuropatie ogniskowe i wieloogniskowe (neuropatia czaszkowa, radikuloneuropatia piersiowo-lędźwiowa, kończynowa neuropatia ogniskowa, bliższa neuropatia cukrzycowa – amiotrofia cukrzycowa), neuropatie uogólnione (przewlekła symetryczna polineuropatia dystalna, ostra bolesna neuropatia czuciowa, neuropatia autonomiczna).

W zależności od stopnia zaawansowania neuropatię cukrzycową dzielimy na subkliniczną (bezobjawową, możliwą do rozpoznania jedynie na podstawie wyników badań elektrofizjologicznych) oraz jawną klinicznie (podmiotowe, przedmiotowe i diagnostyczne cechy neuropatii).1

W diagnostyce neuropatii cukrzycowej najistotniejszy jest dobrze przeprowadzony wywiad i badanie przedmiotowe. Badania elektrofizjologiczne potwierdzają wstępne rozpoznanie. Ocena układu autonomicznego wymaga wykonania kilku testów, wśród których najważniejsze są badania układu krążenia.2

Kiedy należy przeprowadzić badanie w kierunku neuropatii cukrzycowej

Zgodnie z zaleceniami Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego u każdego pacjenta ze świeżo rozpoznaną cukrzycą typu 2 należy przeprowadzić badanie przesiewowe w kierunku neuropatii cukrzycowej. Natomiast u chorych z cukrzycą typu 1 badanie to przeprowadza się po 5 latach trwania choroby, chyba że wcześniej wystąpią objawy sugerujące neuropatię. Następnie badania powtarza się co najmniej raz w roku.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Podmiotowa i przedmiotowa ocena neurologiczna

Diagnostyka neuropatii obejmuje przede wszystkim dokładnie zebrany wywiad oraz badanie przedmiotowe. Należy zwrócić uwagę na następujące objawy:

Badania elektrofizjologiczne

W przypadku typowego obrazu klinicznego przewlekłej symetrycznej neuropatii dystalnej badania elektrofizjologiczne nie są wymagane w celu postawienia diagnozy. Są jednak zalecane w celu potwierdzenia [...]

Biopsja nerwu

Badanie biopsji nerwu wykonuje się tylko wtedy, gdy zachodzi potrzeba różnicowania neuropatii cukrzycowej z innymi postaciami neuropatii. Do badania histopatologicznego pobiera się [...]

Badanie układu autonomicznego

Wstępną ocenę zaburzeń w układzie autonomicznym przeprowadza się za pomocą odpowiednio poprowadzonego wywiadu. Można wykorzystać również odpowiedni kwestionariusz. Najczęściej stosowany jest kwestionariusz [...]

Podsumowanie

Pierwsze badanie przesiewowe w kierunku neuropatii cukrzycowej należy przeprowadzić u każdego chorego ze świeżo rozpoznaną cukrzycą typu 2, a u chorych z cukrzycą typu 1 – [...]
Do góry