Skrzywienie przegrody nosa (SPN) jest częstą przyczyną upośledzenia jego drożności. Jedyny sposób leczenia to zabieg operacyjny, określany jako septoplastyka. Nie jest on jednak konieczny w każdym przypadku.

Wprowadzenie

Badania przeprowadzone na zwłokach wykazały, że różnego stopnia SPN dotyczy nawet 75% mieszkańców USA, znacznie częściej mężczyzn.¹ W większości przypadków jest ono jednak bezobjawowe. SPN obserwowane jest już u noworodków. Zdarza się u 22% dzieci urodzonych drogą naturalną i zaledwie u 4% cięciem cesarskim.² Przyczyną skrzywienia bywa czynnik genetyczny (predyspozycja do niesymetrycznego rozwoju w czasie wzrostu nosa i twarzoczaszki) lub przebyty uraz nosa. SPN jest spowodowane zniekształceniem lub przemieszczeniem chrząstki czworobocznej przegrody nosa poza ramy kostne i/lub deformacją części kostnych przegrody, czyli lemiesza lub blaszki pionowej kości sitowej. SPN występuje w postaci:

• zniekształcenia przegrody o różnym kształcie (wklęsłym, wypukłym, w kształcie litery C lub S)
• listwy chrzęstnej lub kostnej – powstającej w dolnej części przegrody w miejscu połączenia chrząstki czworobocznej z grzebieniem kostnym
• kolca – obecnego zwykle w miejscu połączenia chrząstki czworobocznej, lemiesza i blaszki pionowej kości sitowej
• przemieszczenia przedniego brzegu chrząstki czworobocznej poza słupek nosa, określanego jako tzw. zwichnięcie chrząstki przegrody.³

Różne postacie skrzywienia przegrody nosa przedstawiono na rycinach 1-3.

Jedynym sposobem leczenia SPN jest zabieg operacyjny, określany jako septoplastyka. Stanowi ona trzecią najczęstszą operację w obrębie głowy i szyi wykonywaną w USA.⁴ Często jest łączona z operacją zniekształconych elementów nosa zewnętrznego (septorynoplastyka), przerośniętych małżowin nosowych dolnych (septoplastyka z konchoplastyką) lub objętych przewlekłym procesem zapalnym zatok przynosowych (operacja FESS – functional endoscopic sinus surgery).

Operacja przegrody nosa, jak każdy zabieg, powinna być wykonywana wyłącznie przy stosownych wskazaniach. Samo rozpoznanie SPN nie jest równoznaczne z kwalifikacją do zabiegu. Celem artykułu jest przedstawienie aktualnego panelu wskazań oraz zasad kwalifikacji do operacji przegrody nosa.

Technika operacji przegrody nosa w przeszłości i obecnie

Pierwsze próby leczenia skrzywienia przegrody nosa podejmowano już w starożytnym Egipcie. W przypadku złamania nosa wkładano do nozdrzy rolki lnu w celu stabilizacji przegrody, a następnie nakładano na nos zewnętrzną szynę.5 W XIX w. SPN leczono z...