Reumatologia
Diagnostyka bólu kręgosłupa w odcinku lędźwiowym
dr n. med. Bogna Grygiel-Górniak
dr hab. n. med. Mariusz Puszczewicz, prof. UM
Ból dolnego odcinka kręgosłupa przynajmniej raz w życiu pojawia się prawie u każdego człowieka w dorosłym życiu. Częstość jego występowania wzrasta z wiekiem, a jego obecność w przeszłości zwiększa ryzyko przewlekłości i nawrotu dolegliwości. W zależności od charakteru bólu diagnostyka powinna obejmować różnorodne badania laboratoryjne i obrazowe.
Wprowadzenie
Ból w okolicy lędźwiowo-krzyżowej jest jednym z najczęstszych objawów uszkodzenia układu kostno-stawowego oraz podstawową przyczyną niezdolności do pracy i pogorszenia jakości życia. Około 50-80% populacji ogólnej doświadcza bólu dolnego odcinka kręgosłupa (38-74% mężczyzn, 14-23% kobiet). Częstość jego występowania zależy od wieku, narodowości, rodzaju pracy i wykształcenia.1,2 Nawet 90% populacji dorosłych minimum raz w życiu dozna lub doznało bólu pleców.2,3
Zgodnie z definicją ból w odcinku lędźwiowo-krzyżowym to ból zlokalizowany między ostatnim żebrem a dolnym fałdem pośladkowym, promieniujący (lub nie) do kończyn dolnych. Najczęściej jest nieswoisty.4,5 Międzynarodowa Klasyfikacja Funkcjonowania, Niepełnosprawności i Zdrowia (International Classification of Functioning, Disability and Health) definiuje niespecyficzne bóle pleców jako bóle o nieznanej etiologii, które charakteryzują się brakiem widocznych uszkodzeń tkankowych mogących za nie odpowiadać.6 Jeśli ból trwa >3 miesięcy, jest klasyfikowany jako ból przewlekły (CNLBP – chronic nonspecific low back pain).7 Jego pierwszy incydent pojawia się zwykle między 30 a 60 r.ż. Prawie 1/3 pacjentów przychodni rehabilitacyjnych leczona jest z tego powodu. Co więcej, bóle dolnego odcinka kręgosłupa są jedną z najczęstszych dolegliwości zgłaszanych w gabinecie lekarza rodzinnego i drugą co do częstości przyczyną absencji w pracy (obejmują ok. 2000 roboczogodzin na 1000 osób pracujących rocznie). Co trzeci z tych chorych korzystał z porady lekarskiej w ostatnim roku, a 10% z nich otrzymało świadczenia rehabilitacyjne. W USA bóle odcinka lędźwiowego kręgosłupa są przyczyną 10,1% wizyt u reumatologa.1,2
Społeczne i ekonomiczne aspekty bólu dolnego odcinka kręgosłupa
Ból może doprowadzić do utraty zdrowia, ograniczenia dziennej aktywności oraz niepełnosprawności pacjenta.5 To jeden z głównych powodów absencji w pracy.5,8 Ponadto jest przyczyną dużego obciążenia ekonomicznego społeczeństwa – zarówno bezpośredni...
