Neuroinfekcje

Redaktor działu: prof. dr hab. n. med Joanna Zajkowska, Klinika Chorób Zakaźnych i Neuroinfekcji UM, Białystok

Kiła ośrodkowego układu nerwowego – trudności diagnostyczne

Joanna Zajkowska, Wiesław Drozdowski, Sambor Grygorczuk

Klinika Chorób Zakaźnych i Neuroinfekcji, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku

Adres do korespondencji: prof. dr hab. n. med. Joanna M. Zajkowska Klinika Chorób Zakaźnych i Neuroinfekcji, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku ul. Żurawia 14 blok E 15-540 Białystok

Neurologia po Dyplomie 2014; 9 (1): 26-39

Wprowadzenie

Kiła rozprzestrzeniła się w Europie w XV wieku. Powszechnie przyjmuje się, że została sprowadzona przez marynarzy Krzysztofa Kolumba, chociaż nie brakuje głosów, że istniała wcześniej i tylko została rozniesiona przez żołnierzy króla francuskiego Karola VII podczas wypraw wojennych po naszym kontynencie. Występowała pod wieloma różnymi nazwami. Lokalne nazwy tej przenoszonej drogą seksualną choroby (m.in. choroba francuska, angielska, hiszpańska, polska itd.) wskazują na okoliczności rozprzestrzeniania się związane z wojnami. Masowe badania przesiewowe, skuteczne działanie antybiotyków oraz działania wielu programów zdrowotnych spowodowały, że kiłę rozpoznaje się obecnie sporadycznie, głównie we wczesnych jej fazach i wśród osób z określonych grup ryzyka. Jednak pojawiające się ciągle przypadki nakazują uwzględniać tę chorobę w diagnostyce różnicowej chorób neurologicznych oraz pamiętać o nietypowym jej przebiegu u zakażonych jednocześnie wirusem HIV.1,2

Kiła (syphilis, lues) jest przewlekłą wieloukładową chorobą zakaźną wywoływaną przez krętka bladego Treponema pallidum. Cechuje ją bogata symptomatologia i wielofazowy przebieg, oddzielony okresami bezobjawowego utajenia. Określenie neurosyphilis odnosi się do zakażenia układu nerwowego, do którego może dojść w każdym momencie po zakażeniu, chociaż dotyczy to przede wszystkim kiły drugo- i trzeciorzędowej. Konsekwentnie realizowane programy zdrowotne spowodowały, że zapadalność na kiłę zdecydowanie zmniejszyła się, ale jednocześnie sporadyczne przypadki kiły OUN stanowią często problem diagnostyczny.3,4,5

Epidemiologia

Kiła układu nerwowego jest rozpoznawana od ponad 100 lat i w czasach przed stosowaniem antybiotyków była powszechną chorobą, dotykającą nawet 25-35% chorych z kiłą. Obecnie występuje bardzo rzadko, częściej jako kiła wczesna ośrodkowego układu nerwowego i u chorych zakażonych jednocześnie HIV, zwłaszcza z niską liczbą limfocytów T CD4+. Postacie późne, takie jak wiąd rdzenia czy porażenie postępujące obecnie nie są spotykane ze względu na skuteczne leczenie we wczesnych fazach choroby oraz częste stosowanie antybiotyków, również z innych niezwiązanych z kiłą przyczyn.

Kiła jest jednak nadal bardzo powszechną chorobą zakaźną o dużym zróżnicowaniu zapadalności w różnych krajach i na świecie, która pozostaje znaczącym problemem zdrowotnym. Szacuje się, że na kiłę zapada rocznie ok. 12 mln ludzi. Wprowadzenie w 194...

Drogi przenoszenia

Kiła jest wywoływana przez jeden z pięciu podgatunków krętka bladego (Treponema pallidum, subsp. pallidum), którego jedynym naturalnym gospodarzem jest człowiek. Źródłem zakażenia jest osoba zakażona, u której występują zmiany chorobowe na skórze ...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Klasyfikacja ogólna

<<>>Podstawowym kryterium podziału kiły jest czas. Wyróżnia się więc kiłę wczesną (do 2 lat od zakażenia) i kiłę późną. Kiła wczesna [...]

Klasyfikacja kiły układu nerwowego

W przebiegu kiły wczesnej zakażenie ujawnia się najczęściej w postaci zmian zapalnych w PMR jako kiła bezobjawowa układu nerwowego (asymptomatic meningitis) [...]

Patofizjologia i patomorfologia

<<>>Krętki, pokonując barierę skóry lub błon śluzowych, w ciągu kilku godzin docierają do naczyń chłonnych i krwionośnych, powodując uogólnione zakażenie [...]

Postacie kliniczne kiły układu nerwowego

Kiła układu nerwowego charakteryzuje się okresowością występowania różnych objawów, stanowiących mimo prób usystematyzowania, w pewnym sensie kontinuum choroby i może być [...]

Diagnostyka

<<>> <<>>Podstawę diagnostyki kiły układu nerwowego poza charakterystycznym dla wielu postaci obrazem klinicznym, stanowią badania PMR oraz testy potwierdzające [...]

Rozpoznanie

Rozpoznanie kiły układu nerwowego opiera się na stwierdzeniu obecności typowych dla określonej postaci objawów klinicznych, badaniu ogólnym płynu mózgowo-rdzeniowego oraz ocenie [...]

Diagnostyka różnicowa

Rozpoznanie zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych oraz kiły oponowej opiera się przede wszystkim na wykryciu zmian zapalnych w PMR. W postaci bezobjawowej pleocytoza [...]

Przebieg naturalny

Przebieg naturalny nieleczonej kiły układu nerwowego przedstawia rycina 1. Okresy między zakażeniem a wystąpieniem objawów wynoszą zwykle:

Leczenie

<<>>Obecnie stosowane leczenie kiły układu nerwowego przedstawia tabela 7. Penicylina jest lekiem z wyboru we wszystkich postaciach i okresach kiły nabytej. [...]

Powikłania

Różne powikłania mogą wystąpić w każdym okresie kiły, zwłaszcza w kile trzeciorzędowej. Do głównych powikłań należą zmiany w układzie krążenia i [...]

Rokowanie

Wszystkie rodzaje kiły układu nerwowego są groźne, a rokowanie zależy od czasu zastosowanego leczenia i postaci. Wczesne wykrycie i zastosowanie prawidłowego [...]

Zapobieganie

Główną metodą zapobiegania kile jest odpowiednia edukacja dotycząca ryzyka zachorowania, a sposobem uniknięcia zakażenia jest unikanie przygodnych kontaktów seksualnych oraz używanie [...]

Podsumowanie

Kiła jest chorobą zakaźną wywoływaną przez jeden z podgatunków krętka bladego (Treponema pallidum subsp. pallidum). Zakażenie następuje najczęściej przez kontakt seksualny [...]
Do góry