Seksuologia
Seks sam nie wróci
O roli onkologa w rehabilitacji seksualnej z dr. n. med. Robertem Kowalczykiem, psychologiem, seksuologiem klinicznym, kierownikiem Zakładu Seksuologii Krakowskiej Akademii im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego oraz z Zakładu Zdrowia Publicznego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, rozmawia Monika Stelmach
• Przyczyny zaburzeń seksualnych mogą być psychologiczne, społeczne, biologiczne i partnerskie. Choroba nowotworowa może wpływać na każdy z tych aspektów. Zdarza się, że jeszcze przed leczeniem były problemy w sferze seksualnej. W momencie diagnozy i terapii nowotworowej nakładają się na nie etapy radzenia sobie z chorobą i postawa wobec niej.
• Bardzo istotny jest stan psychiczny pacjenta. Zmagania z nowotworem mogą powodować lęk i depresję, która często prowadzi do problemów seksualnych. W tej sytuacji nie wystarczy rehabilitacja seksualna, potrzebna jest też konsultacja psychiatryczna.
• Każda przewlekła choroba generuje olbrzymi stres, a ten często stanowi podłoże problemów seksualnych. Dlatego jeśli pojawia się nowotwór, to niemal pewne jest, że zakłóci sferę seksualną.
• Rodzaj leczenia onkologicznego może w sposób bezpośredni lub pośredni zaburzać sferę seksualną: leczenie chirurgiczne (np. amputacja piersi, jąder) pozostawia trwałe skutki w postaci defektów anatomicznych, które oddziałują na sferę zachowań seksualnych; chemioterapia i radioterapia powodują np. wypadanie włosów, nudności, występowanie obwodowych neuropatii, przez co pacjentki mogą czuć się mniej atrakcyjne, mieć obniżoną samoocenę, być zniechęcone do podejmowania aktywności seksualnej.
OpD: Jakie utrudnienia w seksie powodują poszczególne nowotwory?
DR ROBERT KOWALCZYK: Najczęściej występujący nowotwór u kobiet to rak piersi, a dalej kolejno rak jelita grubego, płuca, trzonu macicy i szyjki macicy. Rak piersi, trzonu macicy i szyjki macicy są bezpośrednio związane z seksualnością. Zarówno przebieg choroby nowotworowej, jak i samo leczenie może w sposób bezpośredni lub pośredni wpływać na sferę seksualną. Na przykład lęk i depresja wpływają na osłabienie libido, chemioterapia może zaburzać lubrykację, co prowadzi do bólu podczas stosunku. W przypadku nowotworu trzonu macicy i szyjki macicy dodatkowym problemem, który może się pojawić, są zaburzenia płodności, a nawet niepłodność, co w przypadku niezrealizowanych planów reprodukcyjnych może dodatkowo naruszyć samoocenę, pogłębić stany depresyjne. Jeśli chodzi o mężczyzn, zaraz po raku płuc statystycznie najczęściej występuje rak gruczołu krokowego. Ten ostatni często prowadzi do zaburzenia erekcji, niemożności uzyskania orgazmu czy też bólu w czasie stosunku. Fizyczne objawy choroby nierozerwalnie wiążą się z konsekwencjami psychicznymi, takimi jak brak zadowolenia ze współżycia płciowego, obawa przed stosunkiem, co często prowadzi do unikania seksu. Tworzy się błędne koło zaburzenia.
