Minisympozjum – otolaryngologia

Zawroty głowy

Wojciech Gawron

Medicus Dolnośląskie Centrum Laryngologii we Wrocławiu

Adres do korespondencji: dr n. med. Wojciech Gawron, Medicus Dolnośląskie Centrum Laryngologii we Wrocławiu, ul. Kardynała Wyszyńskiego 110, 50-307 Wrocław
e-mail: info@medicusdcl.pl

Pediatr Dypl. 2013;17(5):13-20

Wstęp

Zawroty głowy są subiektywnym objawem podmiotowym, którego precyzyjne określenie zwykle przysparza pacjentowi znacznych trudności. Wynika to z konieczności uogólnienia odczuć i sytuacji, które pozwalają opisać dolegliwości. W piśmiennictwie i podręcznikach zawrót głowy jest różnie definiowany, a mnogość opisów odzwierciedla niedoskonałość każdego z nich. Układ równowagi jest złożonym, rozproszonym anatomicznie, choć spójnym funkcjonalnie systemem, który dzięki symultanicznemu współdziałaniu różnych podsystemów pozwala na zachowanie równowagi i poruszanie się w przestrzeni z uwzględnieniem fizycznych ograniczeń grawitacji.

Definicja

Zawrót głowy można zdefiniować jako uczucie dyskomfortu związane z iluzją niespodziewanego ruchu w następstwie zaburzenia orientacji przestrzennej, któremu zwykle towarzyszy lęk.

Ta spójna definicja precyzyjnie odzwierciedla odczucia pacjenta z zawrotami głowy, choć jednocześnie jest trudna do zastosowania w odniesieniu do dzieci. Bardzo rzadko zgłaszają one tego typu objawy, przede wszystkim ze względu na trudności w scharakteryzowaniu dolegliwości, które są zwykle subiektywne, a ich opis wymaga znajomości pojęć abstrakcyjnych. Tylko w przypadku bardzo nasilonych objawów, często z towarzyszącymi zaburzeniami równowagi, badający zwraca uwagę na zawroty głowy. W większości przypadków dopiero umiejętnie zebrany, odpowiednio ukierunkowany wywiad, zwykle uzupełniony informacjami uzyskanymi od rodziców, pozwala lekarzowi wysunąć podejrzenie zaburzeń równowagi u dziecka.

Epidemiologia

Problem zawrotów głowy u dzieci nie jest często poruszany w literaturze fachowej. Niemniej w praktyce klinicznej pojawia się na tyle często, że zasługuje na uwagę pediatrów i otolaryngologów. Autorzy (Eviatar L., Eviatar A., 1977; Gates G., 1980; Blaney A. i Colman B., 1984; Bower C.M., Cotton R., 1995) są zgodni, że zawroty głowy i zaburzenia równowagi u dzieci są objawem rzadkim. Częstość występowania zawrotów głowy i zaburzeń równowagi u dzieci w zależności od sposobu badania oraz grup wiekowych poddanych ocenie waha się w szerokich granicach.

Od lat 50. ubiegłego stuleciaukazują się artykuły na temat epidemiologii i patogenezy zaburzeń narządu przedsionkowego u dzieci. W 1962 roku Harrison opisał 16 przypadków zawrotów głowy u dzieci. Zaburzenia w większości były pochodzenia obwodowego...

Patogeneza

Człowiek rodzi się z zaprogramowaną liczbą komórek układu nerwowego, niemniej jednak układ ten, szczególnie w pierwszych latach życia, nie jest w pełni dojrzały. Dotyczy to także narządu przedsionkowego, struktury, którą można opisać jako rozprosz...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Obraz kliniczny

Klasycznie objawy zawrotów głowy dzielą się na układowe, kiedy pacjent wyraźnie odczuwa ruch wirowy, zwykle z towarzyszącymi nudnościami, oraz nieukładowe, gdy objawy [...]

Rozpoznanie

Podobnie jak u dorosłych w przypadku diagnostyki zawrotów głowy bardzo istotny element badania stanowi wywiad. W badaniu podmiotowym trzeba zwrócić uwagę przede wszystkim na [...]

Wybrane jednostki chorobowe okresu rozwojowego przebiegające z zawrotami głowy

Łagodne napadowe zawroty głowy wieku dziecięcego zostały po raz pierwszy opisane w 1964 roku przez Bassera. Ich etiologia nie jest znana, traktowane są [...]

Diagnostyka różnicowa

W diagnostyce różnicowej zawrotów głowy każdorazowo obowiązuje ogólne badanie lekarskie, w przypadku dzieci – pediatryczne, aby w pierwszej kolejności wykluczyć poważne choroby ogólnoustrojowe, mogące [...]

Leczenie

Przyczynowe leczenie zawrotów głowy jest możliwe po zidentyfikowaniu podłoża dolegliwości, gdy objaw zawrotu jest wpisany w symptomatologię innej choroby. W większości opisanych powyżej [...]

Powikłania

Powikłania zawrotów głowy u dzieci można podzielić na dwie grupy. Mogą pojawić się w naturalnym przebiegu choroby podstawowej, w której zawroty głowy są dodatkowym [...]

Wskazania do leczenia u specjalisty

W każdym przypadku podejrzenia zawrotów głowy u dzieci, ze względu na objawy ze strony układu nerwowego, pacjent wymaga konsultacji specjalisty. Zwykle po badaniu [...]

Sposób postępowania poza oddziałem laryngologii

W przypadku objawów ostrych (zawroty głowy, zaburzenia równowagi, nudności, wymioty, zaburzenia świadomości) obowiązuje ogólna zasada zabezpieczenia drożności dróg oddechowych, zadbanie o utrzymanie prawidłowej [...]

Podsumowanie

• Nagłą głuchotę należy podejrzewać w przypadku niedosłuchu, który wystąpi nagle, maksymalnie w ciągu 3 dni, zwykle po jednej stronie.
Do góry