Nowości w praktyce

Postępowanie w praktyce klinicznej w celu ochrony dzieci przed narażeniem na tytoń, nikotynę i dym tytoniowy. Omówienie wytycznych American Academy of Pediatrics

dr n. med. Amelia Szymanowska-Narloch

Klinika Alergologii, Gdański Uniwersytet Medyczny

Adres do korespondencji: dr n. med. Amelia Szymanowska-Narloch, Klinika Alergologii, Gdański Uniwersytet Medyczny, ul. Dębinki 7, 80-211 Gdańsk; e-mail: aszymanowska@gumed.edu.pl

W listopadzie 2015 roku w czasopiśmie „Pediatrics” ukazały się wytyczne American Academy of Pediatrics (AAP; Amerykańska Akademia Pediatrii) dotyczące praktycznego postępowania mającego chronić dzieci przed narażeniem na tytoń, nikotynę i dym tytoniowy.

Autorzy wytycznych podkreślają, że nie ma wątpliwości co do tego, iż narażenie na tytoń szkodzi dzieciom i nie istnieje bezpieczny poziom narażenia na dym tytoniowy. Zwracają się do pediatrów, którzy mają duże możliwości zapobiegania rozpoczęciu używania tytoniu i udzielenia pomocy w leczeniu uzależnienia od tytoniu dzieciom oraz ich rodzicom i opiekunom. Dodatkowymi dokumentami są: raport techniczny1 opisujący dowody naukowe, na których oparto te rekomendacje, oraz komunikat zawierający rekomendacje dla usprawnienia polityki zdrowia publicznego2.

W artykule podano definicje pojęć istotnych dla zrozumienia opisywanych sytuacji, takich jak wyrób tytoniowy, różne postacie palenia biernego (wyróżniając secondhand smoke i thirdhand smoke), a także elektroniczne systemy do podawania nikotyny, wymieniając ich zróżnicowane nazewnictwo w języku angielskim (w Polsce najlepiej znane jako elektroniczne papierosy lub e-papierosy). Secondhand smoke (palenie wtórne, bierne) to dym emitowany z produktów tytoniowych i inhalowany przez niepalącego. Thirdhand smoke to dym tytoniowy, na który narażona jest powierzchnia ciała niepalącego przez kontakt bezpośredni i wchłanianie przez skórę i/lub przez inhalację. Dym ten może wchodzić w reakcje z utleniaczami i innymi związkami w środowisku, powodując powstawanie wtórnych substancji zanieczyszczających środowisko.3

Podstawę do wydania omawianego komunikatu przez AAP stanowią dowody na znaczne narażenie na tytoń, które w Stanach Zjednoczonych dotyczy ponad połowy dzieci.4 Dowiedziono, że stężenie kancerogenów mierzone w próbkach kurzu domowego jest na poziomie wystarczającym, aby zwiększyć ryzyko zachorowania na nowotwory.5

Nowością w niniejszych wytycznych jest podkreślenie długotrwałego szkodliwego wpływu dymu tytoniowego na zdrowie dziecka, jeśli narażenie występuje w życiu płodowym.6-18 Nie ulega wątpliwości, że wtórne narażenie na dym tytoniowy jest niezależnym czynnikiem ryzyka zaburzeń neurologiczno-behawioralnych, takich jak deficyty uwagi z nadmierną aktywnością, zaburzenia uczenia się i zaburzenia zachowania,19-21 obniżony wskaźnik filtracji kłębuszkowej u młodzieży,22 a także subkliniczna postać miażdżycy u młodzieży23-24. Narażenie na tytoń zwiększa u dzieci, podobnie jak u dorosłych, liczbę zachorowań na choroby układu oddechowego i choroby układu sercowo-naczyniowego, a także liczbę przedwczesnych zgonów.25-34

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Najlepsza praktyka kliniczna dla systemów opieki zdrowotnej

Omawiane rekomendacje AAP oparte są na konsensusie ekspertów, ponieważ nie ma wystarczającej liczby badań dotyczących interwencji mających na celu ochronę dzieci [...]

Rekomendacje dotyczące kształcenia kadr medycznych

Autorzy rekomendują przeprowadzanie szkoleń kadr medycznych. Wiedza na temat prewencji i leczenia uzależnienia od tytoniu powinna stanowić część edukacji w trakcie [...]

Wnioski

Narażenie na dym tytoniowy szkodzi zdrowiu dzieci. Pediatrzy mogą i powinni podejmować działania chroniące dzieci i młodzież przed uzależnieniem od tytoniu [...]
Do góry