Prawidłowe rozpoznanie
Borderline czy schizofrenia? Podobieństwa i różnice
Dr n. med. Anna Mosiołek
Rozpoznawanie zaburzeń pogranicznych może stanowić dla klinicysty nie lada wyzwanie. Największe trudności diagnostyczne sprawiają te przypadki, w których mamy do czynienia z bardzo złym funkcjonowaniem, często instytucjonalizacją, licznymi dekompensacjami afektywnymi czy psychotycznymi oraz nadużywaniem lub uzależnieniem od substancji psychoaktywnych.
Grupa zaburzeń osobowości obejmuje trzy grupy psychopatologiczne, do których zaliczamy:
- swoiste zaburzenia osobowości,
- mieszane i inne zaburzenia osobowości,
- trwałe zmiany osobowości niewynikające z choroby ani uszkodzenia mózgu.[1]
Specyficzne zaburzenia osobowości, w których mieści się również borderline, podzielone zostały zgodnie z przeważającym wzorcem zachowań oraz stylem wchodzenia w relacje (cechy osobowości).
W klasyfikacji ICD-10 pojęcia borderline i schizofrenii zostały rozdzielone, z dokładnym określeniem kryteriów rozpoznawania obu:
- osobowość chwiejna emocjonalnie typu borderline – afekt chwiejny, kapryśny i niestabilny,
- zaburzenia schizotypowe, które włączane są do grupy schizofrenii – osoba wydaje się zimna i odległa.[1,9]
Ze względu na mało precyzyjną kwalifikację zaburzenia podjęto próbę wyodrębnienia cech wspólnych dla pojęcia borderline, którymi zostały:
- brak wyraźnych objawów psychotycznych,
- złe funkcjonowanie społeczne,
- chwiejność emocjonalna,
- impulsywność,
- zaburzone relacje interpersonalne.[1,10,11]
Pomimo istnienia pojęcia borderline od ponad 75 lat wciąż rozpoznawanie zaburzeń pogranicznych bywa nie lada wyzwaniem. Najtrudniej diagnozuje się te osoby, u których mamy do czynienia z bardzo złym funkcjonowaniem, licznymi dekompensacjami afektywnymi czy psychotycznymi oraz nadużywaniem substancji psychoaktywnych.
Borderline – życie to huśtawka
Kategoria diagnostyczna borderline (borderline personality disorder – BPD) istnieje zarówno w ICD-10, jak i DSM-V, w obu klasyfikacjach zaliczana jest do zaburzeń osobowości. W ICD-10 mieści się w specyficznych zaburzeniach osobowości, jest podtypem osobowości chwiejnej emocjonalnie. Z kolei amerykańska DSM-5 ujmuje BPD w osi II – tzw. osobowości teatralnych obejmujących oprócz borderline osobowość narcystyczną, histrioniczną oraz antysocjalną.[1,10]
Badania wskazują na zwiększanie się rozpowszechnienia specyficznych zaburzeń osobowości (np. borderline), co w połączeniu z coraz częstszym ich współwystępowaniem z innymi zaburzeniami psychicznymi sprawia, że zarówno diagnoza, jak i leczenie stają się istotnym problemem klinicznym.
