Psychiatria sądowa
Standardy psychiatrii w warunkach pozbawienia wolności
Prof. dr hab. med. Antoni Florkowski
Przełom XX i XXI wieku zaznaczył się w dziedzinie wymiaru sprawiedliwości kryzysem w zakresie karania i polityki penitencjarnej.
Większość prawników uważa, że spośród środków karnych będących w dyspozycji organów wymiaru sprawiedliwości obecnie najbardziej krytykowana jest kara pozbawienia wolności oraz jej wykonanie. Od wielu lat trwają w poszczególnych krajach oraz na forum międzynarodowym poszukiwania rozwiązań, które spowodowałyby wyeliminowanie tej formy karania i zastępowałyby ją mniej uciążliwymi środkami.[1] Zwraca się też coraz więcej uwagi na to, że kara pozbawienia wolności należy do najkosztowniejszych kategorii kary penitencjarnej przewidzianej przez prawo, i to zarówno z ekonomicznego, jak i społecznego oraz psychologicznego punktu widzenia. Powszechnie wiadomo, że oddziaływanie resocjalizacyjne wobec osadzonych w warunkach zakładu penitencjarnego cechują liczne niedomagania, takie jak między innymi konieczność stałego przebywania w środowisku o znacznym nasileniu czynników kryminogennych, łożenie dużych nakładów finansowych itp. Takie oddziaływanie resocjalizacyjne należy uznać za sztuczne, bo prowadzone w warunkach znacznie odbiegających od tych, w jakich do tej pory funkcjonował na wolności skazany oraz w jakich przyjdzie mu żyć po odbyciu kary.[2,3]
Istnieje bogate piśmiennictwo naukowe, którego autorzy zwracają uwagę, że w warunkach zakładu karnego o wiele częściej niż na wolności następują negatywne zmiany w psychice człowieka.
W badaniach nad przyczynami i uwarunkowaniami zamachów samobójczych podkreśla się, że należy ich poszukiwać w cechach osób, które trafiają do zakładów karnych, i w samych warunkach zakładów penitencjarnych. Należy też brać pod uwagę fakt, że zachowania samobójcze wśród mężczyzn często mają związek z nierozpoznaną i nieleczoną depresją oraz z zaburzeniem więzi społecznych, natomiast w populacji kobiet – z zaburzeniami emocjonalnymi.
Problemy psychiatryczne w warunkach zakładu karnego
W dostępnym piśmiennictwie autorzy podkreślają, że wśród osób pozbawionych wolności znacznie częściej niż w środowisku wolnościowym spotyka się osoby z zaburzeniami osobowości oraz zachowania, mające duże problemy związane z przystosowaniem się do...
Zainteresowanie problematyką przestrzegania praw człowieka w kontekście osób chorych psychicznie osadzonych w zakładach penitencjarnych nie jest rzeczą nową.[6] W przeszłości na szeroką skalę takie osoby izolowano od społeczeństwa, nierzadko dożyw...
Dane z piśmiennictwa wskazują na wzrastający odsetek osób chorych psychicznie, które są pozbawione wolności z powodu błędów popełnianych przez niedoświadczonych biegłych psychiatrów opracowujących ekspertyzy sądowo-psychiatryczne. W następstwie te...
