Współczesne metody
Użycie awatara w terapii pacjentów z przewlekłymi omamami słuchowymi
Lek. med. Izabela Stefaniak1
Lek. med. Joanna Leciak2
Częstym problemem klinicznym w pracy psychiatry są pacjenci, którzy cierpią na przewlekłe omamy słuchowe. Niejednokrotnie zmieniane leczenie farmakologiczne nie przynosi oczekiwanego efektu.
Niniejszy artykuł zachęca do spojrzenia na omamy słuchowe z nieco szerszej perspektywy i potraktowania ich nie tylko jako sygnału nasilenia się zaburzeń psychotycznych.
W artykule omówiona została najbardziej nowoczesna forma terapii omamów słuchowych przy użyciu technik komputerowych.
Terapia przy użyciu AVATAR-a (Audio Visual Assisted Therapy Aid for Refractory auditory hallucinations) została zaproponowana przez Juliana Leffa,[1] który stworzył podstawy teoretyczne oraz kliniczne tego innowacyjnego podejścia terapeutycznego. Terapia ta wykorzystuje elementy terapii poznawczo-behawioralnej przewlekłych omamów słuchowych oraz użycie technik komputerowych. Julian Leff wraz ze swoim zespołem stworzył terapię opartą na programie komputerowym umożliwiającym stworzenie postaci, która staje się uosobieniem treści prześladowczych doświadczanych przez pacjenta.
Awatar (avatar) – pochodzi od sanskryckiego słowa awatara, oznaczającego wcielenie bóstwa, które zstępuje z nieba na ziemię w postaci śmiertelnej – ludzkiej, zwierzęcej lub mieszanej.
Znaczny odsetek pacjentów cierpiących na schizofrenię doświadcza omamów słuchowych, wśród nich ok. 25 proc. osób doświadcza objawów, które nie reagują na standardowe leczenie farmakologiczne i przechodzą w przetrwałe omamy słuchowe. Objawy te znacznie obniżają jakość życia pacjentów, są powodem wypadania pacjentów z ról życiowych i często stają się przyczyną samobójstw.
Wśród osób zajmujących się terapią pacjentów z omamami pojawiają się dwie sprzeczne koncepcje:
- według pierwszej osoba pracująca z pacjentem stara się namówić go na ignorowanie omamów,
- według drugiej, proponowanej przez Romme i wsp.[2] pacjenci zachęcani są do wchodzenia w dialog z omamami.
Wydaje się, że obie strategie nie w pełni skupiają się na tym, co istotne w terapii omamów. W jednej i drugiej sytuacji styl myślenia o omamach się nie zmienia.
Proces zdrowienia osób doświadczających omamów słuchowych polega na poprawie strategii radzenia sobie z emocjonalnymi i społecznymi ich konsekwencjami. Osoby takie uczą się rozpoznawać zależność pomiędzy głosami a emocjami, jakie wywołują, zależność między ich zachowaniem a głosami oraz widzieć rodzaj i siłę wspólnej relacji. Centralnym i nadrzędnym celem jest zdobycie przez pacjenta kontroli nad głosami. Pacjent uczy się wyrażać swoją siłę względem nich. Stopniowo pacjent odkrywa, że głosy uosabiają jego emocje, a te związane są ze zdarzeniami doświadczanymi przez pacjenta w przeszłości.
