Znaczna część materiału procesowego zgromadzonego w sprawach sądowych, który jest podstawą do wydawanych orzeczeń sądowych, w celu swego prawidłowego rozstrzygnięcia wymaga oceny przez biegłych posiadających wiadomości specjalne. Biegłych spotykamy przy okazji rekonstrukcji wypadków drogowych, błędów medycznych, wypadków przy pracy, badania przyczyn śmierci i nie sposób sobie dziś wyobrazić procesu karnego bez ich udziału. Szereg zdarzeń będących przedmiotem orzekania wymaga ich oceny w kontekście zachowania ewentualnego sprawcy i sądy orzekające w sprawach karnych powołują biegłych psychiatrów w celu zbadania m.in. poczytalności osoby oskarżonej. Od ich opinii zależy, czy proces karny będzie się mógł toczyć, mają również ogromny wpływ na wydany wyrok w zakresie orzeczonej kary.

Potrzeba uzyskania prywatnej opinii pojawia się natomiast wówczas, gdy opinia wydana pierwotnie w procesie jest niekorzystna dla reprezentowanego przez adwokata klienta. Działanie na korzyść klienta realizowane w granicach obowiązującego porządku prawnego determinuje zakres współpracy pomiędzy adwokatem i psychiatrą sporządzającym prywatną opinię.

Adwokat w procesie karnym ma obowiązek zmierzyć się także z tą dziedziną wiedzy, jaką jest psychiatria, i podobnie jak prokuratura lub orzekający sąd nie ma w tym zakresie wiadomości specjalnych. Prywatna opinia pozwala sprawdzić i zweryfikować wydawane w procesie ekspertyzy w zakresie prawidłowości przeprowadzonych badań i ich wyników. Pozwala też zwrócić uwagę na te elementy, które mogły być pominięte przez pierwotnych biegłych, a które mogą być pomocne przy prowadzeniu sprawy przez adwokata.

Prywatna opinia daje obronie narzędzia w postaci pytań i potencjalnych odpowiedzi, bez których pełnomocnik w procesie może być bezradny z powodu braku odpowiednich wiadomości z tej dziedziny. Może być też źródłem dodatkowej wiedzy dla sądu, który orzeka w danej sprawie.

Jak wynika z ugruntowanej linii orzeczniczej, nie wystarczy bowiem, aby obrońca zaprezentował własne spekulacje myślowe odnośnie do przeprowadzonych badań i zawartych w nich wniosków, ponieważ nawet gdyby były one trafne, to nie ma on wiadomości s...