Protetyka
Stomatopatie protetyczne
Lek. dent. Ewa Białożyt1
Dr n. med. Rafał Rój2
Lek. dent. Monika Tysiąc-Miśta1
Dr n. med. Magdalena Cieślik3
Przegląd piśmiennictwa dotyczący epidemiologii, etiologii i terapii tych częstych powikłań
Stomatopatie protetyczne nadal stanowią problem współczesnej stomatologii. Według Majewskiego[1] częstość ich występowania w populacji polskiej sięga 40 proc. pacjentów użytkujących protezy płytowe, natomiast w Stanach Zjednoczonych liczba ta oscyluje w granicach 35 proc.[2] Często zmiany występujące na błonie śluzowej związane są z nieprawidłowym wykonaniem lub użytkowaniem całkowitych i częściowych protez osiadających. Jednak mogą występować również u osób użytkujących stałe uzupełnienia protetyczne oraz u pacjentów mających ubytki zębowe zrekonstruowane materiałami odtwórczymi.[3]
Stomatopatie protetyczne
Mają one charakter wieloczynnikowego procesu zapalnego, zapoczątkowanego uszkodzeniem nabłonka m.in. przez uraz mechaniczny lub substancje wydzielane przez mikroorganizmy. Przerwanie ciągłości błony śluzowej jamy ustnej stanowi potencjalne wrota zakażenia, w konsekwencji czego umożliwia szybką kolonizację bakteryjno-grzybiczą.[2] Do charakterystycznych objawów klinicznych stomatopatii protetycznych należy zaczerwienienie oraz obrzęk błony śluzowej, w dalszym stadium może pojawić się krwawienie. Pacjenci zgłaszający się do gabinetu stomatologicznego często podają w wywiadzie pieczenie, suchość, zaburzenia smaku oraz ból nasilający się podczas spożywania posiłków.[2]
Etiologia
Można wyróżnić wiele czynników mających wpływ na powstawanie stomatopatii, choćby urazy, zakażenia mikroorganizmami, osłabienie odporności wskutek chorób ogólnoustrojowych czy zwiększenie kolonizacji na skutek częstych terapii antybiotykowych.
W celu zapewnienia optymalnego leczenia należy właściwie przeprowadzić diagnostykę, wdrożyć kompleksowe leczenie oraz wyeliminować czynniki drażniące.
Uraz mechaniczny
Jednym z najważniejszych czynników etiologicznych powstawania stomatopatii protetycznych jest uraz mechaniczny, prowadzący do przerwania ciągłości błony śluzowej. Uszkodzenie struktury nabłonka może prowadzić do infekcji mikroorganizmów i rozwoju zakażeń grzybiczych. Podrażnienie błony śluzowej może wynikać z nadmiernej szorstkości dośluzówkowej strony protezy lub jej nieprawidłowego przylegania. Brak retencji i stabilizacji protezy powoduje jej boczne oraz przednio-tylne przemieszczenia, prowadząc do ciągłej traumatyzacji błony śluzowej i w konsekwencji do powstania stanu zapalnego. Miejsca najczęściej narażone na urazy, manifestujące się powstawaniem odleżyn, dotyczą szczęki (ryc. 1).
