Pedodoncja
Standardy postępowania w zwichnięciach zębów mlecznych
Dr n. med. Agnieszka Wacławczyk1
Dr n. med. Lech Borkowski1
Dr hab. med. Lidia Postek-Stefańska1
Współautorki: Anna Kubica, Dominika Janas2
Uszkodzenia urazowe mogą prowadzić do utraty zębów, urazów tkanek miękkich i kości szczęk, także problemów z wymową oraz zaburzeń estetycznych
Najczęstsze rodzaje urazów zębów mlecznych to zwichnięcia i nadwichnięcia.[5,6] Ich występowanie jest spowodowane specyficznymi dla wieku rozwojowego warunkami anatomicznymi. Korony zębów mlecznych są krótsze w stosunku do koron zębów stałych, a korzenie mają mniejsze wymiary i podlegają zmianom fizjologicznym, przez co ząb jest słabiej osadzony w zębodole. Takiemu umocowaniu sprzyja też luźniejsza budowa kości gąbczastej z obecnością zawiązków zębów stałych i słabsza mineralizacja kości wyrostków zębodołowych. Dodatkowo włókna ozębnej i blaszka zbita zębodołu są cieńsze.[12]
Powszechny problem
Uszkodzenia urazowe zębów stanowią ważny problem stomatologii wieku rozwojowego. Są drugą po próchnicy przyczyną zgłaszania się dziecka do lekarza dentysty.[1] U dzieci w wieku przedszkolnym urazy głowy i twarzy stanowią aż 40 proc. wszystkich urazów ciała.[2] Około 30 proc. dzieci poniżej 7. r.ż. doznało urazu zębów. Należy dodać, że duża część niewielkich uszkodzeń zębów mlecznych nie jest ujęta w statystykach, bowiem często rodzice nie zgłaszają się z dziećmi do leczenia.[3] Największe ryzyko wystąpienia urazu istnieje między 18. a 30. m.ż., kiedy dziecko rozpoczyna samodzielnie chodzić. Wtedy właśnie ryzyko pourazowego uszkodzenia zębów jest dwukrotnie wyższe niż u dzieci w pozostałych grupach wiekowych.[4]
W uzębieniu mlecznym urazom najczęściej ulegają centralne siekacze górne, rzadziej górne i dolne siekacze boczne oraz górne kły. Uszkodzenia pozostałych zębów są rzadkie i towarzyszą zwykle poważniejszym urazom twarzoczaszki.[11] Częstość urazów zębów mlecznych maleje wraz z wiekiem pacjentów.[6] Do urazów najczęściej dochodzi w domu lub w przedszkolu, a powodzenie leczenia w dużej mierze zależy od właściwego postępowania w ramach pierwszej pomocy przez rodziców, opiekunów i nauczycieli.[3]
Urazy zębów mlecznych mogą być też związane z chorobami neurologicznymi, takimi jak padaczka, autyzm i zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ang. attention deficit hyperactivity disorder – ADHD), określany w literaturze także jako zaburzenia hiperkinetyczne.[6,8-10] Badania przeprowadzone przez Adeyemo i wsp. przedstawiają urazy wśród pacjentów cierpiących na padaczkę, które były spowodowane nie samym atakiem drgawek, lecz nagryzaniem twardego przedmiotu podczas udzielanej pomocy.[3]
