Temat numeru

Zaburzenia odżywiania u osób chorujących na cukrzycę typu 1

dr Maia Stanisławska-Kubiak

Katedra i Zakład Psychologii Klinicznej, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu

Adres do korespondencji:

dr Maia Stanisławska-Kubiak

Katedra i Zakład Psychologii Klinicznej

Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu

ul. Bukowska 70, 60-812 Poznań

e-mail: maiakubiak@ump.edu.pl

  • Rola psychologii i edukacji w leczeniu zaburzeń odżywiania u osób chorujących na cukrzycę typu 1
  • Trudności diagnostyczne w rozpoznawaniu zaburzeń odżywiania
  • Mechanizmy zaburzeń odżywiania

Jedzenie jest jednym z pierwszych doświadczeń w życiu człowieka. Spożywanie pokarmów to nie tylko dostarczanie organizmowi składników budulcowych i energetycznych, ale również ważna sfera ludzkiej aktywności powiązana z naszymi potrzebami i uczuciami. Przygotowując posiłki, często wyrażamy (lub nie) miłość, troskę i opiekę. Osoba spożywająca pokarm przyjmuje te emocje. Z kolei odmowa jedzenia może oznaczać odtrącenie lub ukaranie kogoś. Również gdy matka/opiekun nie potrafi okazać swoich uczuć lub gdy są one ambiwalentne, często pojawia się tendencja do zamieniania ich w nadmierną koncentrację na pokarmie. Aby zadośćuczynić brakowi adekwatnej emocjonalności, matka może stawać się np. nadopiekuńcza i wyrażać emocje poprzez przekarmianie. Jedzenie może obniżać napięcie, uspokajać, rozładowywać zarówno przyjemne, jak i nieprzyjemne emocje. Sama czynność jedzenia sprawia, że przynajmniej przez moment czujemy większy spokój. Osłabiając ciało poprzez nadwagę lub nadmierne wychudzenie, podświadomie obniżamy stawiane nam wymagania, potrzebujemy wtedy większej troski, uwagi. Jedzenie w procesie rozwoju może stać się formą uzależniającej autodestruktywności.

Znajomość sposobów komunikowania się przez jedzenie i rozwoju mechanizmów związanych z zaburzeniem odżywiania ukierunkowują określone działania, również w terapii. Celem niniejszego artykułu jest ukazanie, jak psychologia i edukacja mogą wspomagać zrozumienie i leczenie zaburzeń odżywiania u osób chorujących na cukrzycę typu 1.

Cukrzyca typu 1 zwykle pojawia się niespodziewanie, wymuszając wiele zmian w stylu życia i sposobie odżywiania. Ten typ cukrzycy wymaga przyjmowania insuliny w celu obniżenia stężenia glukozy we krwi. Insulina nie leczy, a jedynie pozwala choremu pozostać przy życiu. Powikłania cukrzycy typu 1, zarówno krótko-, jak i długoterminowe, są bardzo poważne, a schemat leczenia nie jest ani uniwersalny, ani statyczny. Lekarz musi wziąć pod uwagę wyjątkowe aspekty opieki i postępowania z dziećmi i młodzieżą z cukrzycą typu 1:

  • zmiany wrażliwości na insulinę związane z rozwojem fizycznym i dojrzewaniem1
  • zdolność do samoopieki, nadzór w opiece nad dziećmi i w środowisku szkolnym
  • neurologiczną podatność na hipoglikemię i hiperglikemię u małych dzieci oraz możliwe niekorzystne skutki neurokognitywne cukrzycowej kwasicy ketonowej2
  • dynamikę rodziny3.
Do góry