Powikłania cukrzycy
Cukrzycowe owrzodzenie stopy – zasady postępowania
dr n. med. Przemysław Lipiński
- Kompleksowe leczenie cukrzycowego owrzodzenia stopy: wyrównanie cukrzycy, poprawa przepływu naczyniowego, odciążenie kończyny, zwalczanie zakażenia, miejscowe postępowanie z raną
- Metody wspomagające leczenie: miejscowa terapia podciśnieniowa, tlenoterapia hiperbaryczna, zastosowanie preparatów hemoglobiny w aerozolu
- Ocena wyników leczenia – dlaczego nie mówimy o wyleczeniu cukrzycowego owrzodzenia stopy?
Cukrzycowe owrzodzenie stopy to jedno z najcięższych powikłań cukrzycy. Owrzodzenie stopy wystąpi u co 4 cukrzyka, ponad połowa z tych ran ulegnie zakażeniu, a 20% zakażonych owrzodzeń doprowadzi do jakiejś formy amputacji w obrębie kończyny1. Większości amputacji dałoby się uniknąć, gdyby leczenie było prowadzone od początku zgodnie ze współczesnymi zasadami. International Working Group on Diabetic Foot opublikowała w 2023 r. zaktualizowane wytyczne w tym zakresie2. W 2021 r. Polskie Towarzystwo Leczenia Ran wydało 3-częściowe wytyczne krajowe, zawierające omówienie i adaptację zaleceń międzynarodowych do warunków polskich3-5. Niestety, obserwując praktykę kliniczną, należy stwierdzić, że większość chorych nadal nie otrzymuje prawidłowego i kompleksowego leczenia, stosownego do etapu rozwoju choroby.
Leczenie cukrzycowych owrzodzeń stóp
Leczenie opiera się na jednoczesnym uderzeniu we wszystkie współistniejące mechanizmy patofizjologiczne prowadzące do progresji choroby. Obejmuje ono:
- wyrównanie cukrzycy
- poprawę przepływu naczyniowego
- odciążenie kończyny
- zwalczanie zakażenia
- miejscowe postępowanie z raną.
Wyrównanie cukrzycy
Wyrównanie cukrzycy ma prowadzić do osiągnięcia wartości docelowej hemoglobiny glikowanej <7%. U niektórych pacjentów przyjmujących leki doustne w razie wahań glikemii wywołanych obecnością stanu zapalnego należy rozważyć przejście na terapię insuliną. U chorych na cukrzycę typu 2 z czynnym owrzodzeniem stopy i chorobą naczyń obwodowych nie powinny być stosowane leki z grupy inhibitorów transportera sodowo-glukozowego typu 2 (SGLT2 – sodium-glucose cotransporter 2) do czasu pełnego wygojenia rany6.
Poprawa przepływu naczyniowego
U 65% chorych z cukrzycowym owrzodzeniem stóp w obrazie klinicznym współistnieje lub dominuje niedokrwienie kończyn dolnych7. Badaniem, które powinno zostać wykonane jako pierwsze, jest ocena wskaźnika kostkowo-ramiennego (WKR, ABI – ankle-brachia...
Odciążenie kończyny
Jednym z głównych mechanizmów formowania owrzodzeń w cukrzycy jest punktowe przeciążenie powierzchni podeszwowej w miejscach wyniosłości kostnych związanych z deformacją neuropatyczną stopy. Typowe okoliczności prowadzące do powstania ran to także...
