Długoterminowe mechaniczne wspomaganie lewej komory serca – dla którego pacjenta?
dr hab. n. med. Małgorzata Sobieszczańska-Małek
- Budowa i działanie pompy wspomagającej pracę lewej komory serca
- Wskazania do wszczepienia tego typu urządzenia
- Przeciwwskazania kardiologiczne i pozakardiologiczne do implantacji
Przeszczepianie serca jest nadal uznawane za złoty standard postępowania u pacjentów ze skrajnie ciężką niewydolnością serca. Dzięki postępowi technik operacyjnych, diagnostyce i nowoczesnemu leczeniu immunosupresyjnemu wydłuża się czas życia pacjentów po transplantacji. Jednak ograniczona liczba dawców przekłada się na ograniczoną liczbę wykonywanych przeszczepień. W Polsce w 2021 r. wykonano w 6 ośrodkach (w Warszawie, Zabrzu, Krakowie, Gdańsku, Poznaniu i Wrocławiu) rekordową liczbę 200 transplantacji serca. Mimo to pod koniec grudnia 2021 r. na Krajowej Liście Oczekujących było ponad 400 pacjentów. Na świecie sytuacja jest analogiczna. Według raportu Eurotransplantu, do którego należą: Austria, Belgia, Chorwacja, Niemcy, Węgry, Luksemburg, Holandia i Słowenia, w 2021 r. wykonano 396 przeszczepień przy 1071 osobach oczekujących1.
Dysproporcja między narastającą liczbą pacjentów z zaawansowaną niewydolnością serca i liczbą wykonywanych transplantacji spowodowała intensywny rozwój alternatywnych metod leczenia, przede wszystkim mechanicznego wspomagania serca, zwłaszcza długoterminowego (LVAD – left ventricular assist device). Obecnie na całym świecie wszczepia się rocznie kilka tysięcy pomp wspomagających pracę lewej komory i liczba ta stale rośnie.
Zasady działania pompy długoterminowego wspomagania serca
W ostatnich latach najczęściej wszczepianymi urządzeniami były pompy odśrodkowe (centryfugalne) HeartMate 3 (HM3) i HeartWare (HW)2. Wcześniej stosowana była również pompa osiowa HeartMate II. Decyzją firmy Medtronic od czerwca 2021 r. wstrzymano wszczepienia de novo pompy HeartWare ze względu na stwierdzaną wysoką liczbę neurologicznych zdarzeń niepożądanych, zwiększoną śmiertelność w porównaniu z innymi dostępnymi na rynku urządzeniami wspomagającymi pracę lewej komory oraz problemy z software’em w niektórych partiach pomp. W związku z tym obecnie w Polsce wszczepiane są głównie pompy typu HeartMate 3.
Pompa długoterminowego wspomagania serca składa się z części napływowej, wirnika i części odpływowej oraz systemu zasilania, który przez powłoki brzuszne jest wyprowadzany na zewnątrz do systemu baterii. Wspomaganie lewej komory serca uzyskuje się dzięki pracy wirnika umieszczonego wraz z częścią napływową w koniuszku lewej komory, z którego krew przez kaniulę odpływową jest prowadzona do aorty.
