Tętniaki aorty piersiowej są bardzo często rozpoznawanym schorzeniem aorty. Jednak z uwagi na bezobjawowość aż u 90% chorych stwierdza się je w przygodnym przezklatkowym badaniu echokardiograficznym¹. Objawy tętniaka pojawiają się dopiero wtedy, gdy aorta osiąga znaczne rozmiary i uciska na okoliczne struktury, powodując napadowy kaszel lub duszność. U 10% pacjentów objawy ujawniają się w zupełnie inny sposób. Są to ostre zespoły aortalne. Występują one, gdy dochodzi do pęknięcia ścian aorty, czyli ostrej dyssekcji (ryc. 1 i 2)^2,3. Wówczas objawem dominującym jest ból w klatce piersiowej promieniujący najczęściej do pleców (typ A) lub brzucha (typ B). Ostre zespoły aortalne wiążą się z najwyższym ryzykiem zgonu spośród wszystkich patologii aorty³. Śmiertelność w rozwarstwieniu typu A sięga 50% w ciągu pierwszych 48 godzin^4,5.

Rozwarstwienia aorty klasyfikuje się, biorąc pod uwagę miejsce uwidocznienia ich wrót oraz rozległość zajęcia ściany aorty. W wielu przypadkach wrota rozdarcia są jednak zlokalizowane na kilku poziomach aorty, toteż jednoznaczne sklasyfikowanie jest bardzo trudne. W takich sytuacjach leczenie musi być interdyscyplinarne (ryc. 3 i 4). Do najważniejszych klasyfikacji zalicza się: podział wg De Bakeya, Stanford oraz klasyfikację TEM (T [time] – czas; E [entry] – wrota rozwarstwienia; M [malperfusion] – zespół upośledzonego przepływu)^3,4.

W ostrych zespołach aortalnych postępowaniem z wyboru pozostaje leczenie operacyjne. Problematyka związana z tego typu patologiami, ich diagnostyką i leczeniem jest bardzo rozległa i wykracza poza ramy artykułu, dlatego w naszej pracy skoncentrujemy się na możliwościach małoinwazyjnego leczenia elektywnych tętniaków aorty piersiowej.

Budowa aorty piersiowej i zaburzenia w tym zakresie

 W najbardziej podstawowym schemacie (ryc. 5) aortę piersiową dzieli się na część wstępującą, łuk i część zstępującą. W części wstępującej należy wyodrębnić pierścień aortalny, opuszkę, połączenie opuszkowo-cylindryczne (STJ – sino-tubular junction) oraz część nadopuszkową. Patologie aorty mogą dotyczyć każdego jej poziomu. Podstawowe badanie, które pozwala je uwidocznić, to echokardiografia przezklatkowa⁶. Śródoperacyjnie wykorzystywane jest badanie echa przezprzełykowego, w którym ocenia się przede wszystkim funkcję płatków zastawki aortalnej oraz dokonuje się pomiaru korzenia aorty (aortic root). W badaniu tym można w sposób precyzyjny zwymiarować poszczególne poziomy aorty. Dodatkowo oceniana jest funkcja zastawki aortalnej, głównie pod kątem jej niedomykalności. Badanie echokardiografii przezklatkowej nie może służyć do kwalifikacji do leczenia operacyjnego. Do jej przeprowadzenia konieczna jest tomografia komputerowa bramkowana EKG, z podaniem środka kontrastowego.