Wprowadzenie

Padaczka jest najczęstszą chorobą układu nerwowego u dzieci i jedną z najczęstszych u dorosłych. Szacuje się, że na padaczkę choruje ok. 50 milionów osób na całym świecie (w Polsce cierpi na nią ok. 400 000).¹ W większości przypadków (ok. 60%) przyczyna choroby jest nieznana (tzw. padaczka idiopatyczna).¹ W pozostałych padaczka jest wynikiem chorób genetycznych (ok. 1-2%), wad rozwojowych OUN, a także nowotworów mózgu (4%) oraz uszkodzenia mózgu w przebiegu urazów (6-20%) lub incydentów naczyniowo-mózgowych (ok. 15%).^2,3

U ok. 1/3 pacjentów z padaczką napady utrzymują się mimo optymalnej farmakoterapii.⁴ Co więcej, jeśli pacjent nie odpowiedział na leczenie dwoma lekami przeciwpadaczkowymi, prawdopodobieństwo uzyskania trwałej remisji poprzez dodanie kolejnego leku jest małe i wynosi ok. 5-10%.⁵ U chorych, u których rozpoznano padaczkę lekooporną zgodnie z definicją Międzynarodowej Ligi Przeciwko Padaczce (International League Against Epilepsy, ILAE)⁶ i u których nie udaje się zachować odpowiedniej kontroli napadów za pomocą optymalnej farmakoterapii powinno rozważyć się leczenie operacyjne.

Zanim przystąpi się do oceny wskazań do leczenia inwazyjnego należy sprawdzić, czy pacjent istotnie choruje na padaczkę i czy spełnia kryteria rozpoznania padaczki lekoopornej (niżej) oraz czy choroba powoduje istotne upośledzenie życia codziennego (osobistego, zawodowego i społecznego). Kolejnym etapem jest wybór odpowiednich kandydatów do leczenia operacyjnego. Najlepszymi kandydatami są chorzy z padaczką ogniskową, u których za pomocą dostępnych metod diagnostycznych potwierdzona zostanie lokalizacja ogniska padaczkorodnego. U pacjentów z padaczką pierwotnie uogólnioną resekcyjne leczenie operacyjne nie jest możliwe, natomiast u chorych, u których nie udaje się zdefiniować ogniska padaczkorodnego rozwiązaniem może być leczenie paliatywne za pomocą kalozotomii, zabiegu Morela, wszczepienia stymulatora nerwu błędnego lub głębokiej stymulacji mózgu. Niezwykle istotne jest potwierdzenie za pomocą oceny klinicznej i elektroencefalografii (nieinwazyjnej lub inwazyjnej, jeśli to konieczne), że stwierdzane w badaniach obrazowych nieprawidłowości są źródłem czynności napadowej, zwłaszcza u chorych z licznymi nieprawidłowościami w badaniach dodatkowych (opis przypadku 1) oraz że stwierdzane w tych badaniach nieprawidłowości/zmiany strukturalne można leczyć operacyjnie. Zanim przystąpi się do oceny przedoperacyjnej należy także upewnić się, że pacjent rozumie cele kwalifikacji do leczenia zabiegowego i wyraża zgodę na takie leczenie w przypadku pozytywnego wyniku kwalifikacji. Należy także rozważyć korzyści i ryzyko związane z leczeniem operacyjnym oraz ocenić, czy redukcja lub ustąpienie napadów przyczyni się do poprawy funkcjonowania chorego.