Farmakoterapia
Leki inkretynowe w terapii cukrzycy
dr n. med. Grzegorz Mizerski
- Mechanizm działania leków inkretynowych
- Omówienie 2 grup leków inkretynowych: analogów GLP-1 i inhibitorów DPP-4
- Leki inkretynowe – dobre i stosunkowo bezpieczne leki, wywierające znaczący efekt terapeutyczny przy nieznacznych działaniach niepożądanych
W związku ze zwiększającą się ciągle liczbą osób z cukrzycą typu 2 dąży się do wynalezienia skutecznych i bezpiecznych leków przeciwcukrzycowych. Jedną z takich grup są leki inkretynowe, wykorzystujące efekt inkretynowy. Zjawisko to polega na zwiększaniu wydzielania insuliny pod wpływem podanych doustnie węglowodanów, w sposób zależny od glikemii, bez hipoglikemii. Znane są dwie naturalne inkretyny: GLP-1 i GIP. Oprócz redukcji glikemii hamują one apetyt, zwalniają pasaż przewodu pokarmowego, korzystnie działają na profil lipidowy osocza. Nie są stosowane w leczeniu ze względu na ich kilkuminutowy okres półtrwania, po tym czasie są rozkładane przez DPP-4. Zastosowanie w leczeniu mają syntetyczne analogi GLP-1 o długim czasie półtrwania oraz inhibitory DPP-4 zwane gliptynami. Analogi GLP-1 są podawane podskórnie raz na dobę lub raz w tygodniu, jeden preparat stosowany jest codziennie doustnie. Obniżają one glikemię, nie powodując niedocukrzeń, hamują apetyt, obniżają masę ciała, normalizują profil lipidowy osocza. Gliptyny są stosowane codziennie doustnie, mają podobne skutki do analogów GLP-1, słabiej działają na osłabienie łaknienia i na masę ciała. Obie grupy leków inkretynowych mogą być stosowane w monoterapii oraz w leczeniu skojarzonym, nie powinny być stosowane w cukrzycy typu 1, podczas ciąży i laktacji. U osób powyżej 65 roku życia, w ciężkiej niewydolności nerek, ciężkiej niewydolności wątroby zalecane jest ostrożne stosowanie.
Wstęp
Cukrzyca jest uważana za pierwszą niezakaźną pandemię na świecie. Szacuje się, że liczba osób w wieku 20-79 lat chorych na cukrzycę typu 2, stanowiącą 85-90% wszystkich przypadków cukrzycy, zwiększy się z 415 mln w 2015 r. (1/11 osób dorosłych) do 642 mln w 2040 r. (1/10 osób dorosłych)1. W patogenezie cukrzycy typu 2 główną rolę odgrywają 2 mechanizmy: spadek wydzielania insuliny oraz oporność tkanek obwodowych na jej działanie.
Wciąż trwają poszukiwania nowych leków przeciwcukrzycowych. Lek stosowany w terapii cukrzycy powinien:
- być skuteczny, czyli obniżać glikemię i stężenie hemoglobiny glikowanej (HbA1c)
- nie wywoływać niedocukrzeń
- powodować jak najmniej działań niepożądanych
- wymagać jak najrzadszego stosowania, co zmniejsza ryzyko pominięcia dawki przez pacjenta
- być dostępny cenowo dla pacjenta.
