Temat numeru
Ocena bólu neuropatycznego we wspólnym stanowisku EAN, EPF i NeuPSIG z 2023 r.
dr hab. n. med. Anna Przeklasa-Muszyńska
- Od wielu lat ocena i leczenie bólu neuropatycznego (BN) są przedmiotem licznych badań specjalistycznych. Artykuł zawiera omówienie najnowszych wytycznych z 2023 r. oraz autorski komentarz do nich
W 2023 r. grupa ekspertów podjęła się opracowania wytycznych opartych na dowodach naukowych (EBM – evidence-based medicine) dotyczących stosowania kwestionariuszy przesiewowych i testów diagnostycznych u pacjentów z bólem neuropatycznym1. Dokonano systematycznego przeglądu badań dotyczących czułości i specyfiki kwestionariuszy przesiewowych oraz ilościowych testów sensorycznych (QST – quantitative sensory testing), badań neurofizjologicznych, biopsji skóry, mikroskopii konfokalnej rogówki (CCM – corneal confocal microscopy). Przeanalizowano ponadto, na ile przydatne w diagnostyce BN są badania genetyczne, neuroobrazowanie oraz blokady diagnostyczne. Prezentowany materiał wykazał, że dostępne badania mają słabą lub umiarkowaną jakość dowodów i wymagają dalszych dobrze zaprojektowanych analiz w celu poprawy klinicznej oceny BN.
Aktualna definicja bólu neuropatycznego zaproponowana przez ekspertów i zaakceptowana przez komitet ds. taksonomii International Association for the Study of Pain (IASP) mówi, że jest to dolegliwość spowodowana uszkodzeniem lub chorobą somatosensorycznej części układu nerwowego. Pewne rozpoznanie nie zawsze jest możliwe. Zdefiniowane zostały cztery kryteria pozwalające na stopniowanie pewności rozpoznania BN:
- 1: neuroanatomicznie określona lokalizacja bólu
- 2: wywiad sugerujący obecność odpowiadającego za ból uszkodzenia struktur obwodowego lub ośrodkowego układu nerwowego (OUN)
- 3: obecność pozytywnych lub negatywnych objawów neurologicznych związanych z bólem lub pozytywny wynik testów potwierdzających rozpoznanie (ilościowa ocena czucia, badania laboratoryjne)
- 4: udokumentowana obecność odpowiedzialnej za ból choroby lub uszkodzenia w badaniach laboratoryjnych, np. neuroobrazowych.
Na podstawie tych kryteriów BN może być określony jako pewny (spełnione są wówczas wszystkie kryteria), prawdopodobny (kryterium 1 i 2 oraz 3 lub 4) lub możliwy (kryterium 1 i 2, bez potwierdzenia w badaniach).
Metodologia
W dotychczas opublikowanych zaleceniach dotyczących oceny BN skupiano się na przydatności obiektywnych testów diagnostycznych dla pacjentów z jego podejrzeniem2-4. Badania te w większości opierały się na opinii ekspertów. W wytycznych European Aca...
