Leczenie pacjenta z chorobą Parkinsona
dr hab. n. med. Dariusz Koziorowski
- W terapii choroby Parkinsona (PD – Parkinson’s disease) – w odróżnieniu od innych degeneracyjnych schorzeń układu nerwowego – istnieje możliwość leczenia objawowego opartego na farmakoterapii oraz metodach neurochirurgicznych. Wielu chorym może ono zapewnić dobre funkcjonowanie i istotnie wydłużyć czas przeżycia. Niniejszy artykuł stanowi przegląd stosowanych leków w tej chorobie
Choroba Parkinsona należy do zaburzeń neurodegeneracyjnych o złożonej symptomatologii związanej z zajęciem ośrodkowego (OUN) i obwodowego układu nerwowego. Etiologia choroby jest różnorodna i dość indywidualna – wywołują ją czynniki środowiskowe i genetyczne. Znanych jest ponad 20 genów związanych z występowaniem tej choroby, a także potencjalne czynniki toksyczne. Sam rozwój PD nie jest jednolity i wg obecnych teorii choroba może mieć początek w opuszce węchowej („początek mózgowy”) lub jelitowej („początek obwodowy”)1.
Podstawowe objawy ruchowe, takie jak spowolnienie, sztywność czy drżenie, wynikają przede wszystkim ze zwyrodnienia dopaminergicznych neuronów nigrostriatalnych. Objawy pozaruchowe, typu zaburzenia poznawcze, autonomiczne, depresja, mają istotny wpływ na jakość życia (QoL – quality of life) pacjentów, a ich pochodzenie jest związane z procesem neurodegeneracyjnym w różnych obszarach układu nerwowego2.
W odróżnieniu od innych degeneracyjnych schorzeń układu nerwowego w PD istnieje możliwość leczenia objawowego, które wielu chorym zapewnia dobre funkcjonowanie i istotnie wydłuża czas przeżycia3.
Generalnie leczenie objawowe polega na farmakoterapii oraz metodach neurochirurgicznych. Dotychczas żadne badania kliniczne nie dostarczyły odpowiednio udokumentowanych danych świadczących o istnieniu skutecznej metody neuroprotekcyjnej, która spowolniłaby tempo progresji PD, chociaż zgodnie z prowadzonymi analizami wiele czynników wydaje się pod tym względem obiecujących. Leczenie dopaminergiczne wpływa na większość objawów ruchowych, a nawet na pozaruchowe, co zostało też udokumentowane4. Decyzja o rozpoczęciu terapii powinna się zbiegać z rozpoznaniem choroby, a wybór leku mieć charakter indywidualny5.
Złożony mechanizm chorobowy sprawia, że obecnie wskazuje się na politerapię. Wczesne przywrócenie fizjologii zwojów podstawy mózgu wspierałoby kompensację i opóźniało modyfikację obwodów neuronalnych, która charakteryzuje progresję kliniczną PD6. Jak wykazano w badaniu LEAP, wczesne rozpoczęcie leczenia wiąże się z potencjalnie pozytywnym wpływem na QoL, nawet jeśli niepełnosprawność jest znikoma7.
