Biegunka

Onkologiczne leczenie skojarzone stwarza istotne ryzyko biegunki u pacjentów z chorobami onkologicznymi. Szacuje się, że ponad połowa leczonych systemowo doświadcza biegunki¹, a >30% w III stopniu i większym, co niekiedy wiąże się z koniecznością redukcji dawki, a nawet przedwczesnego zakończenia leczenia onkologicznego i ma bezpośredni wpływ na obniżenie QoL chorych. Zachodzi zatem potrzeba poszukiwania prostych algorytmów pozwalających sprawnie różnicować przyczyny biegunki i niezwłocznie włączyć optymalne leczenie.

Definicja

Zgodnie z definicją World Health Organization (WHO) z biegunką mamy do czynienia wówczas, gdy chory oddaje przynajmniej 3 luźne stolce na dobę². Należy jednak pamiętać, że może on inaczej definiować biegunkę, co świadczy o ważkości dokładnie zebranego wywiadu.

Podział

Zgodnie z kryteriami Common Terminology Criteria for Adverse Events (CTC AE) wersja 5.0 wyróżnia się 5 podstawowych stopni ciężkości biegunki³ (tab. 1).

Z uwagi na czas trwania biegunkę można podzielić na:

• ostrą (do 14 dni)⁴, która w większości przypadków wywołana jest czynnikiem infekcyjnym
• przewlekłą (>4 tyg.), w ramach której wyróżnia się:
  • sekrecyjną (wydzielniczą)
  • osmotyczną (związaną z upośledzonym wchłanianiem substancji osmotycznie czynnych)
  • tłuszczową (związaną z zaburzeniami wchłaniania tłuszczów)
  • zapalną
  • wywołaną stanami związanymi z przyspieszonym pasażem treści pokarmowej.

Szczególny rodzaj stanowi biegunka u chorych na nowotwory.

Przyczyny biegunki u pacjentów onkologicznych

Biegunka u pacjentów z nowotworami złośliwymi może być związana z samą chorobą nowotworową i wynikać z zaburzenia drożności przewodu pokarmowego (jako wyraz obecności guza pierwotnego), zaburzenia wchłaniania/wydzielania (np. na skutek niewydolności zewnątrzwydzielniczej w przebiegu raka trzustki) oraz z wydzielania substancji aktywnych (tak jak w przypadku zespołu rakowiaka w przebiegu nowotworów neuroendokrynnych). Do przyczyn związanych z leczeniem onkologicznym należą: radioterapia (RTH – radiotherapy), powikłania leczenia chirurgicznego (przebyta resekcja jelita – wzmożony napływ wody do jelita i zaburzenia jej wchłaniania), leczenie systemowe oraz powikłania leczenia wspomagającego (np. żywienie dojelitowe). Trzecią najczęstszą przyczyną biegunki są czynniki infekcyjne (często zakażenia C. difficile).