Chirurgia dróg żółciowych

Jatrogenne uszkodzenia dróg żółciowych

dr n. med. Piotr Remiszewski

Klinika Chirurgii Ogólnej, Transplantacyjnej i Wątroby WUM

Adres do korespondencji: dr n. med. Piotr Remiszewski, Klinika Chirurgii Ogólnej, Transplantacyjnej i Wątroby Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, ul. Banacha 1 a, 00-097 Warszawa.

Do jatrogennego uszkodzenia dróg żółciowych najczęściej dochodzi podczas cholecystektomii, zwłaszcza laparoskopowej. W leczeniu wykorzystuje się zarówno metody endoskopowe (najchętniej), jak i chirurgiczne. Leczenie powinno się odbywać w ośrodkach referencyjnych.

Wprowadzenie

Do jatrogennego uszkodzenia dróg żółciowych najczęściej dochodzi w trakcie cholecystektomii. Może być ono również powikłaniem endoskopowych zabiegów na drogach żółciowych, a niekiedy zdarza się w trakcie innych operacji (np. resekcji wątroby, żołądka, dwunastnicy lub trzustki).

Ryzyko uszkodzenia dróg żółciowych jest niemal dwukrotnie większe w trakcie cholecystektomii wykonywanej techniką laparoskopową niż podczas cholecystektomii klasycznej.

W artykule przedstawiono przyczyny i mechanizmy powstawania jatrogennego uszkodzenia dróg żółciowych w trakcie cholecystektomii oraz sposoby ich unikania. Opisano różne klasyfikacje uszkodzeń dróg żółciowych, objawy kliniczne, współczesne metody diagnostyczne oraz najnowsze sposoby leczenia zarówno techniką endoskopową, jak i operacyjną.

Jatrogenne uszkodzenia dróg żółciowych w trakcie klasycznej cholecystektomii opisano już na początku XX wieku.1 Cholecystektomię wykonywaną techniką laparoskopową wprowadzono pod koniec lat 80. XX wieku i stopniowo stała się ona standardową procedurą stosowaną w leczeniu schorzeń pęcherzyka żółciowego.2 Niestety, wraz z rozwojem tej techniki i zdobywaniem przez nią popularności wrosła częstość jatrogennych uszkodzeń dróg żółciowych. O ile w przypadku cholecystektomii klasycznej ryzyko takiego uszkodzenia wynosi najwyżej 0,3%, w zależności od ośrodka, dla cholecystektomii laparoskopowej jest ono niemal dwukrotnie większe i sięga 0,5%. W dostępnych opracowaniach dotyczących Polski ryzyko uszkodzenia dróg żółciowych w trakcie cholecystektomii laparoskopowej szacuje się na 0,4%.3

Czynniki ryzyka

Do czynników zwiększających ryzyko uszkodzenia dróg żółciowych w trakcie operacji zalicza się:

  • ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego
  • współistnienie ostrego zapalenia trzustki wywołanego kamicą przewodową
  • krwawienie z okolicy trójkąta Calota w trakcie cholecystektomii
  • krótki przewód pęcherzykowy
  • bardzo wąskie drogi żółciowe (najczęściej u młodych i szczupłych kobiet)
  • zespół Mirizzi
  • obkurczony, mały i zwłókniały pęcherzyk żółciowy
  • bardzo duże złogi w pęcherzyku żółciowym, zwłaszcza umiejscowione w jego szyi
  • anomalie anatomiczne w budowie dróg żółciowych
  • brak doświadczenia operującego chirurga.

Zapobieganie uszkodzeniom dróg żółciowych

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Klasyfikacja jatrogennych uszkodzeń dróg żółciowych

d – prawą tętnicę wątrobową s – lewą tętnicę wątrobową p – tętnicę wątrobową właściwą com – tętnicę wątrobową wspólną c [...]

Objawy jatrogennych uszkodzeń dróg żółciowych

Ocenia się, że tylko 10-20% uszkodzeń dróg żółciowych jest rozpoznawanych w trakcie pierwotnego zabiegu. Nieswoiste dolegliwości obserwowane u chorego po operacji i brak cech [...]

Diagnostyka jatrogennych uszkodzeń dróg żółciowych

W diagnostyce jatrogennych uszkodzeń dróg żółciowych wykorzystuje się kilka badań. Oprócz wymienionych wyżej badań biochemicznych krwi są to badania obrazowe, zarówno nieinwazyjne, [...]

Leczenie jatrogennych uszkodzeń dróg żółciowych

Leczenie jatrogennego uszkodzenia dróg żółciowych powinno być prowadzone w ośrodku specjalizującym się w wykonywaniu takich operacji. Wykorzystuje się zarówno metody chirurgiczne, jak i endoskopowe. [...]

Podsumowanie

Jatrogenne uszkodzenia dróg żółciowych są ciągle aktualnym problemem we współczesnej chirurgii. Ich liczba nie maleje, a wraz z rozwojem technik laparoskopowych wręcz zwiększyła [...]
Do góry