Przedstawiamy przypadek wyprysku mikrobowego o możliwym związku z przewlekłym zapaleniem zatok u szesnastoletniego chłopca

Wyprysk mikrobowy (eczema microbicum) to odmiana wyprysku zaliczana do grupy wyprysku pieniążkowatego (eczema nummulare, discoid eczema).[1,2] Określenie wyprysk mikrobowy nie jest obecnie powszechnie stosowane i w części podręczników nie występuje. Jednak ze względu na to, że w etiologii wyprysku pieniążkowatego wyróżnia się kilka czynników, w tym nadwrażliwość na antygeny bakteryjne z wewnątrzustrojowych ognisk zakaźnych, wydaje się, że nazwa wyprysk mikrobowy ma nadal swoje uzasadnienie i może być używana.

Wątpliwości dotyczące etiologii

Wyprysk pieniążkowaty to choroba słabo zdefiniowana zarówno pod względem epidemiologii, jak i patogenezy. Niektóre źródła podają, że choroba występuje częściej u dorosłych, a inne, że u dzieci.[1,4] Jeżeli chodzi o etiopatogenezę tego schorzenia, przez wiele lat największy nacisk kładziono na poszukiwanie wewnątrzustrojowych ognisk infekcji, ponieważ u części chorych stwierdzano nadwrażliwość typu opóźnionego na antygeny bakteryjne.[2,5] Z upływem czasu większą wagę zaczęto przypisywać atopowemu podłożu tej choroby,[6] ale nie znalazło to jednoznacznego potwierdzenia w wynikach badań, zwłaszcza że rzadko wykazywano u pacjentów podwyższone stężenie IgE w surowicy.[7] W niektórych przypadkach wykazano jako przyczynę choroby alergię kontaktową, potwierdzoną za pomocą testów płatkowych, głównie na nikiel, chrom i kobalt.[8,9]

U osób w wieku podeszłym wskazuje się na istotną rolę w rozwoju wyprysku pieniążkowatego zwiększonej suchości skóry, która jest związana ze zmniejszeniem aktywności gruczołów łojowych.[10] Opisano też pojedyncze przypadki wywołane przez leki: sole złota i metylodopę oraz aloes, kremy depilujące i rtęć.[4] Natomiast u zdecydowanej większości pacjentów nie udaje się ustalić czynników wywołujących tę chorobę.[3]