Standardy postępowania
Nowości w leczeniu chorób o podłożu łojotokowym
Dr hab. med. Beata Bergler-Czop
Gruczoły łojowe regulują niezależne funkcje endokrynologiczne skóry, biorą udział w starzeniu się o podłożu hormonalnym, mają również bezpośrednie i pośrednie działanie przeciwbakteryjne (poprzez aktywację TLR2). Organ ten charakteryzuje się także ekspresją peptydów przeciwbakteryjnych i cytokin prozapalnych. Ciekawym aspektem funkcji gruczołu łojowego jest produkcja kortykotropiny oraz białka wiążącego ten hormon i jego receptorów. Ta produkcja w reakcji na stres jest najprawdopodobniej odpowiedzialna za zaostrzenie acne, a także łojotokowego zapalenia skóry w sytuacjach stresowych.
Gruczoły łojowe we wszystkich częściach ciała mają podobną budowę. W większości związane są z mieszkami włosowymi (wyjątek stanowią gruczoły ektopowe warg i innych błon śluzowych). Do występowania trądziku predysponowane są okolice tzw. mieszków łojowych, czyli duży gruczoł łojowy towarzyszy włosowi średniej wielkości. Gruczoły łojowe składają się z pojedynczego zrazika lub z zespołu zrazików. Wzrost stężenia androgenów w okresie pokwitania nie wpływa na ich budowę, gdyż i u dziecka, i u osoby dorosłej jest taka sama. Androgeny powodują tylko powiększenie gruczołów, co prowadzi do wzrostu sekrecji łoju. Sebocyty (komórki gruczołu łojowego) są zmodyfikowanymi keratynocytami. Różnicowanie komórek gruczołu łojowego odbywa się dośrodkowo, w kierunku centrum zrazika. Dojrzały sebocyt ma objętość 100-150 razy większą niż komórka wyjściowa. Gruczoły łojowe są gruczołami holokrynowymi, tzn. w trakcie wydzielania łoju dojrzały sebocyt ulega rozpadowi.[1,2]
Unerwienie gruczołów łojowych u chorych z acne jest większe, co wyraża się wzrostem ekspresji czynnika wzrostu nerwów (NGF) w tej grupie pacjentów.
Sebocyty ludzkie wykazują bardzo dużą aktywność biologiczną i metaboliczną. Liczne receptory tych komórek kontrolują proliferację, różnicowanie i syntezę lipidów. Receptory jądrowe komórek gruczołów łojowych reprezentują dwie główne grupy: rodzinę receptorów steroidowych (receptory androgenów i progesteronu) i rodzinę receptorów tarczycowych (m.in. receptory estrogenów α i β, receptory RAR α, γ, receptory RXR α, β i γ). Inne istotne to m.in. receptory melanokortyny 1 i 5, receptory opiatów, receptory karabinoidowe 1 i 2, receptory histaminowe typu 1 oraz dla endotelialnego czynnika wzrostu. Inne wpływające na funkcje sebocyta to: receptor dla czynnika wzrostu fibroblastów typu 2, receptor dla epidermalnego czynnika wzrostu, CD14, TLR2, TLR4, TLR6.
Łój człowieka w obrębie gruczołu jest mieszaniną triglicerydów, wolnych kwasów tłuszczowych, estrów wosku, skwalenu i cholesterolu oraz jego pochodnych estrowych. Ze względu na hydrolizę triglicerydów przez bakterie (w tym Propionibacterium acnes)...
