Dążymy do celu
Trichotillomania – najnowsze zasady diagnostyki i leczenia
Lek. med. Olga Warszawik-Hendzel1
Dr n. med. Adriana Rakowska1
Opracowała Monika Stelmach
Trichotillomania (TTM, gr. tricho – włosy, ang. till – wyrywać) opisana została po raz pierwszy przez francuskiego lekarza François Henriego Hallopeau w 1889 roku. Nadal jest rzadko prawidłowo rozpoznawanym, a co za tym idzie – efektywnie leczonym zaburzeniem. Rosnące zainteresowanie naukowców i lekarzy obserwuje się dopiero od kilku lat, pojawiło się ono wraz z rozwojem psychodermatologii. Wiele aspektów tego zaburzenia wymaga dalszych badań: rozpowszechnienie, kryteria diagnostyczne, leczenie.
Trichotillomania charakteryzuje się niekontrolowanym, nawracającym przymusem wyrywania sobie włosów, najczęściej z obszaru głowy, ale może dotyczyć każdej owłosionej części ciała: brwi, rzęsy, pachy, nogi, okolice łonowe i okołoodbytnicze. Obejmuje jeden lub kilka obszarów ciała. Zdarza się, że prowadzi do całkowitych ubytków włosów. U części pacjentów na przestrzeni czasu zmienia się część ciała, z której wyrywają sobie włosy. Liczba tych miejsc może się zwiększać wraz z rozwojem zaburzenia. Najczęściej pacjenci jednorazowo usuwają sobie jeden kosmyk, rzadziej większe kępki. W klasyfikacji ICD10 trichotillomania została umieszczona w zaburzeniu kontroli impulsów. Zazwyczaj czynności tej towarzyszy uczucie napięcia i niepokoju przed oraz ulgi i przyjemności w momencie depilacji. Może mieć charakter epizodyczny, nawracający bądź przewlekły.
Rozpowszechnienie
Przyjmuje się, że zaburzenie dotyczy ok. 1 proc. populacji. Jednak prawdziwe jego rozpowszechnienie jest w dużej mierze nieznane, gdyż dotychczas nie przeprowadzono szeroko zakrojonych badań epidemiologicznych. Ankiety wykonane na UM we Wrocławiu wykazały, że trichotillomania dotyczy 2 proc. populacji. Badaniami objęto 339 studentów medycyny IV, V i VI roku. 12 z nich potwierdziło wyrywanie włosów, a ośmioro spełniało kryteria diagnostyczne trichotillomanii (czterech mężczyzn i cztery kobiety). Żadna z tych osób nie podejmowała leczenia ani dermatologicznego, ani psychiatrycznego w związku z występowaniem zaburzenia. To pokazuje, że faktyczna skala problemu może być znacznie większa, niż podają oficjalne statystyki.
Biorąc pod uwagę wiek pacjentów, najczęściej zaburzenie dotyczy osób w okresie adolescencji między 5. a 6. r.ż. oraz między 14. a 15. r.ż. W piśmiennictwie podaje się, że we wczesnej adolescencji rozpowszechnienie wśród chłopców i dziewczynek jest jednakowe, potem w wieku dorosłym jest znacząca przewaga kobiet w stosunku 5 do 1 mężczyzny. Przy czym nieznane są przyczyny różnic w rozpowszechnieniu ze względu na płeć. Niektórzy tłumaczą to faktem, że większy odsetek kobiet z TTM poszukuje pomocy, ponieważ trudniej niż mężczyznom ukryć im skutki zaburzenia, większą wagę przykładają do wyglądu zewnętrznego. Mężczyźni wydepilowane miejsca na głowie łatwiej mogą wytłumaczyć zmianami wynikającymi z łysienia androgenowego lub ukryć je, goląc głowę.
