Od neurologa do diabetologów
Uszkodzenie nerwów obwodowych w cukrzycy
Dr n. med. Przemysław Richter
Lek. Magdalena Restel
Cukrzyca może wiązać się z wystąpieniem objawów neurologicznych o różnym nasileniu – od łagodnych zaburzeń czucia w przebiegu polineuropatii czuciowej po silny ból i szybko postępujące osłabienie kończyn w przebiegu amiotrofii cukrzycowej. Przewlekła polineuropatia czuciowa lub czuciowo-ruchowa jest powszechnie znanym i rozpoznawanym powikłaniem cukrzycy o charakterystycznym obrazie klinicznym. Jednak cukrzyca może też wiązać się z pojawieniem się objawów neurologicznych o nagłym początku lub gwałtownym przebiegu, co wymaga różnicowania z innymi stanami nagłymi w neurologii.
Klasyfikacja neuropatii w cukrzycy
Amerykański Instytut Cukrzycy, Chorób Układu Trawienia i Nerek (The National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases) dzieli neuropatie w przebiegu cukrzycy na:[1]
- polineuropatie, gdy dochodzi do uszkodzenia nerwów (włókien czuciowych lub ruchowych lub czuciowych i ruchowych) unerwiających dystalne odcinki kończyn górnych i dolnych,
- neuropatię autonomiczną – przy uszkodzeniu włókien unerwiających narządy trzewne, np. serce, naczynia krwionośne, układ pokarmowy, moczowo-płciowy, oddechowy,
- amiotrofię cukrzycową – gdy dochodzi do uszkodzenia nerwów unerwiających proksymalne odcinki kończyn górnych i dolnych,
-
mononeuropatie – przy uszkodzeniu pojedynczych nerwów.
Natomiast Europejskie Towarzystwo Badań nad Cukrzycą (Diabetic Neuropathy Study Group of the European Association for the Study of Diabetes, NEURODIAB) dzieli polineuropatię cukrzycową na typową i nietypową, które różnią się:
- początkiem objawów,
- rodzajem dolegliwości,
- zajęciem różnych części układu nerwowego,
- przebiegiem choroby czy leżącymi u ich podłoża mechanizmami.[2]
Typowa polineuropatia cukrzycowa jest przewlekłą, symetryczną polineuropatią czuciowo-ruchową, u podłoża której leży przewlekła hiperglikemia powodująca w różnym mechanizmie (m.in. przez gromadzenie produktów końcowych glikacji czy stresu oksydacyjnego) uszkodzenie drobnych naczyń i wtórnie niedokrwienie włókien nerwowych (czuciowych, ruchowych lub obu typów).
Do rozwoju nietypowej polineuropatii cukrzycowej może dojść na każdym etapie choroby. Jej początek może być ostry, podostry lub przewlekły, a przebieg zwykle monofazowy lub fluktuujący. Ból i objawy uszkodzenia układu autonomicznego są charakterystyczne dla tego typu polineuropatii. Uznaje się, że etiologia nietypowej polineuropatii jest zapalna lub autoimmunologiczna.
W zależności od liczby zajętych nerwów Thomas[3] oraz Boulton i wsp.[4] opracowali także system dzielący neuropatie cukrzycowe na uogólnione oraz ogniskowe lub wieloogniskowe, np. mononeuropatia mnoga czy radikulopatie. U osób z cukrzycą niekiedy ...
