Nowości

Jak mierzyć kruchość w starości – nowe wskazówki

Dr n. med. Katarzyna Broczek

Wykrywanie i prewencja zespołu kruchości (ang. frailty syndrome) są jednymi z najważniejszych działań mających na celu zapobieganie rozwojowi niepełnosprawności u osób w starszym wieku. Najnowsze doniesienia naukowe sugerują, aby rozszerzyć liczbę ocenianych kryteriów kruchości. Wyniki badań wskazują, że poziom kruchości koreluje z ryzykiem hospitalizacji i zgonu osób starszych.

Nowa robocza definicja zespołu kruchości (Garcia-Garcia, 2014) uwzględnia następujące domeny i wskaźniki:

Równowaga energetyczna i stan odżywienia

• Utrata masy ciała

• BMI

• Obwód talii

• Stężenie albumin w surowicy

• Aktywność fizyczna

Układ nerwowy

• Płynność słowna (wymienianie nazw zwierząt przez minutę)

• Równowaga (próba Romberga)

Układ krążenia

• Wskaźnik kostka – ramię

Siła mięśniowa

• Uścisk ręki

• Wyprost kolana

Wytrzymałość

• Test wstawania z krzesła (liczba powtórzeń w czasie 30 sekund)

Szybkość chodu

• Pomiar szybkości chodu na dystansie trzech metrów

Interpretacja wyniku: Każdy z pomiarów oceniany jest w skali 0-4 (domeny 1-5 i 7) lub 0-5 (domena 6), gdzie 0 odpowiada najlepszemu wynikowi. Następnie punkty sumuje się i przelicza zgodnie z algorytmem podanym przez autorów. Końcowy wynik może wynosić od 0 do 100. Im jest niższy, tym mniejsze ryzyko zespołu kruchości.

Dotychczas stosowano dwa rodzaje kryteriów rozpoznawania zespołu kruchości: tzw. fenotyp kruchości (Frailty phenotype – Fried, 2001) i indeks kruchości (Frailty Index – Rockwood, 2007). Pierwszy z nich, uwzględniający pięć kryteriów (ramka – Fenotyp zespołu kruchości), znalazł dość szerokie zastosowanie w ocenie geriatrycznej, podczas gdy drugi, ze względu na złożony charakter, jest stosowany głównie w opracowaniach naukowych. Nowe podejście do problemu proponują naukowcy hiszpańscy, którzy opracowali nowe narzędzie diagnostyczne do rozpoznawania stanu kruchości: The Frailty Trait Scale, czyli skalę cech kruchości.

Fenotyp zespołu kruchości (Fried, 2001)

• Utrata masy ciała (co najmniej 5 kg lub 5 proc. w ciągu roku)

• Uczucie zmęczenia, wyczerpania

• Osłabienie siły mięśniowej

• Wolne tempo chodu

• Niski poziom aktywności fizycznej

Interpretacja wyniku: liczba spełnionych kryteriów = 0 – stan prawidłowy; 1 lub 2 – ryzyko zespołu kruchości (ang. pre-frailty); ≥ 3 – zespół kruchości.

W skali tej ocenia się siedem domen z wykorzystaniem 12 pomiarów będących biologicznymi przejawami kruchości (ramka). Autorzy proponujący to nowe podejście wskazują, że pozwala ono na lepsze opisanie dynamiki zmian w czasie, od pełnej witalności do stanu kruchości, i być może będzie bardziej przydatne w praktyce niż stosowane dotychczas skale. Znaczenie nowych kryteriów kruchości sprawdzono w grupie 1972 osób starszych w ramach longitudinalnego badania The Toledo Study for Healthy Aging. Po trwającej średnio 3,5 roku obserwacji okazało się, że co czwarta osoba była hospitalizowana, a co dziesiąta zmarła. Te niekorzystne wyniki korelowały z większym nasileniem cech kruchości.

Do góry