Akademia po dyplomie

Multiforum Interna 2016
Hematologia i Onkologia

Prof. dr hab. med. Jadwiga Dwilewicz-Trojaczek1

Opracowała Olga Tymanowska

1Katedra i Klinika Hematologii, Onkologii i Chorób Wewnętrznych WUM

Small 10241

Prof. dr hab. med. Jadwiga Dwilewicz-Trojaczek

Sesja poświęcona jest m.in. odpowiedniej interpretacji odchyleń w badaniach podstawowych, np. morfologii krwi. Badanie to często wykonywane jest u osób zgłaszających się z powodu osłabienia, chudnięcia, uogólnionych potów lub bólów brzucha, bólów stenokardialnych. Wynik może wykazać niedokrwistość i od razu ukierunkować tok postępowania diagnostycznego. Jeśli jest to niedokrwistość mikrocytowa, niedobarwliwa, najczęściej jest to niedokrwistość z niedoboru żelaza. Kolejnym krokiem będzie badanie gospodarki żelaza.

Niedokrwistość makrocytowa, nadbarwliwa może być spowodowana niedoborem witaminy B12 lub kwasu foliowego, co znowu ukierunkuje tok postępowania diagnostycznego. Po ustaleniu typu niedokrwistości zawsze konieczne jest ustalenie przyczyny, która go wywołała. Mężczyzna z niedokrwistością z niedoboru żelaza zawsze wymaga badania endoskopowego przewodu pokarmowego, gdyż może ona wystąpić w przebiegu raka żołądka lub jelita grubego. Należy pamiętać, że niedokrwistość rzadko jest objawem choroby układu krwiotwórczego, najczęściej towarzyszy innym chorobom, np. nowotworom, chorobom z autoagresji, przewlekłym zakażeniom, zapaleniom.

Diagnostyka jej rodzaju i przyczyny jest możliwa do przeprowadzenia przez lekarza rodzinnego lub lekarza internistę. Podobnie należy zawsze interpretować inne nieprawidłowości dotyczące liczby krwinek białych i płytek krwi. Stwierdzenie leukopenii z neutropenią wymaga ustalenia, czy kojarzy się ten objaw z częstymi zakażeniami, objawami innych chorób, czy chory zażywa leki i jakie. Leki mogą być przyczyną uszkodzenia hematopoezy lub prowadzić do skrócenia czasu przeżycia krwinek np. na drodze immunologicznej. W przypadku trudności diagnostycznych chory powinien zostać skierowany do specjalisty hematologa. Dokładne zebranie wywiadów i badanie fizykalne leży u podstaw procesu diagnostycznego.

Kolejne zagadnienia, z którymi spotyka się lekarz opieki podstawowej, to odchylenia w badaniu fizykalnym, jak np. objawy skazy krwotocznej. Podobnie jak w przypadku interpretacji niedokrwistości udzielone zostaną porady, jakie badania podstawowe należy wykonać, kiedy należy interweniować szybko i konsultować chorego u specjalisty. Problemem może być ustalenie postępowania z chorym, u którego stwierdzono powiększenie śledziony. Wymaga to potwierdzenia lub wykluczenia współistnienia powiększenia wątroby, węzłów chłonnych, oceny morfologii krwi. Przedstawiony zostanie tok postępowania z takim chorym.

Problemem klinicznym jest stwierdzenie np. powiększenia węzła chłonnego (węzłów), wykrycie nieprawidłowości w badaniach obrazowych (np. cień okrągły w płucu). Zwykle jest to spowodowane przerzutem nowotworowym, tak więc konieczne jest jak najszybsze pobranie materiału do badania histopatologicznego. U części chorych mimo wnikliwych badań nie udaje się ustalić miejsca pierwotnego rozwoju nowotworu. Specjalista onkolog wyjaśni, czy ma to znaczenie w podjęciu odpowiedniej terapii.

Częstym problemem w chorobie nowotworowej są silne dolegliwości bólowe. Zostanie przedstawiona nowoczesna wiedza, jakie leki i kiedy trzeba w tych przypadkach stosować. W leczeniu przeciwbólowym może uczestniczyć lekarz opieki podstawowej. Lekarz ten może również sprawować opiekę nad chorym leczonym z intencją wyleczenia lub leczonym paliatywnie z powodu nowotworu. Chory taki może wymagać przetoczenia koncentratu krwinek czerwonych lub płytkowych. Zostanie przedstawiona najnowsza wiedza, kiedy chory musi być skierowany do szpitala, aby otrzymać preparat krwi.

Wiedzą podzielą się z lekarzami rodzinnymi, internistami wybitni specjaliści, szczególna uwaga będzie skierowana na procesy diagnostyczne. Podstawą sukcesu jest dobre zebranie wywiadów i badanie fizykalne chorego. Mimo ogromnego postępu wiedzy dotyczącej chorób układu krwiotwórczego, nowotworów hematologicznych i guzów litych nikt nas, lekarzy, z tego obowiązku nie zwolni.

Przypadek: Mężczyzna, lat 55, zgłosił się z powodu osłabienia. W badaniu przedmiotowym stwierdzono bladość skóry i śluzówek. Chory był otyły. Poza tym nie stwierdzono odchyleń od normy, badanie per rectum bez zmian. Lekarz rodzinny zlecił wykonanie morfologii krwi. Stwierdzono niedokrwistość mikrocytową niedobarwliwą. Obniżone stężenie żelaza i ferrytyny w surowicy potwierdziło niedokrwistość z niedoboru żelaza. Wykonano kolonoskopię – rozpoznano raka esicy. Chory został zakwalifikowany do leczenia operacyjnego.

Program i rejestracja:
www.podyplomie.pl/multiforum_interna2016

Do góry