Aktualne poglądy

Potransfuzyjna choroba przeszczep przeciw gospodarzowi

Prof. dr hab. med. Piotr Radziwon

Klinika Hematologii Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku, Regionalne Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Białymstoku

Adres do korespondencji: Prof. dr hab. med. Piotr Radziwon, Klinika Hematologii Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku, ul. M. Skłodowskiej-Curie 24 A, 15-276 Białystok, tel. 85 746 86 03, faks 85 744 70 26, e-mail: hem@umb.edu.pl

Krwiolecznictwo biorców przeszczepów znacznie odbiega od rutynowego stosowania krwi i jej składników. Cechuje się ono dużą dynamiką zmian koniecznych do dostosowania przetaczanych składników krwi do fazy przeszczepienia oraz stosowaniem dodatkowych procedur zwiększających skuteczność i bezpieczeństwo przetoczeń, co stawia wysokie wymagania zarówno dla lekarzy transplantologów, jak i służby krwi.

Stosowanie składników krwi u biorców przeszczepów komórek krwiotwórczych

Rodzaje składników krwi

Chorzy w okresie okołoprzeszczepowym komórek krwiotwórczych powinni otrzymywać:

  • składniki ubogoleukocytarne, głównie w celu zmniejszenia ryzyka alloimmunizacji i związanej z nią oporności na przetaczane płytki krwi oraz zapobiegania przeniesienia infekcji cytomegalowirusem,
  • napromieniowanie ze względu na ryzyko wystąpienia poprzetoczeniowej choroby przeszczep przeciw gospodarzowi.[1,2]


Stosowanie składników napromieniowanych obowiązuje w okresie przed przeszczepieniem – od rozpoczęcia kondycjonującej chemio- lub radioterapii i w okresie do trzech miesięcy po przeszczepieniu (po napromieniowaniu całego ciała do sześciu miesięcy), względnie do wzrostu liczby limfocytów we krwi powyżej 109/l.[3] W przypadku przewlekłej GvHD lub prowadzonego leczenia immunosupresyjnego należy kontynuować napromieniowanie przetaczanych składników krwi. W celu zmniejszenia ryzyka hemolizy wskazane jest stosowanie komórkowych składników krwi z możliwie najmniejszą ilością osocza, zastąpionego roztworem wzbogacającym.

Dobór serologiczny

Niezgodność grupy krwi biorcy i dawcy przeszczepu wymaga odpowiedniego, stosownego do okresu przeszczepu, doboru składników krwi (tab. 1).[4]

Koncentrat krwinek czerwonych (KKCz)

Podstawą do ustalania dawki KKCz jest pożądane zwiększenie stężenia Hb, wydolność układu krążenia biorcy i fakt, że przetoczenie jednej jednostki KKCz powinno skutkować wzrostem stężenia hemoglobiny mniej więcej o 1 g/dl, zaś hematokrytu o mniej więcej 3 proc. Biorąc pod uwagę dzienne zapotrzebowanie na krwinki czerwone niezbędne do utrzymania stężenia hemoglobiny na poziomie ok. 10 g/dl, chory nieprodukujący własnych krwinek czerwonych powinien otrzymywać przetoczenie ok. 1 j. KKCz/tydzień, czyli 2 j. co dwa tygodnie.[5]

Koncentrat krwinek płytkowych (KKP)

Ze względu na konieczność wielokrotnego przetaczania KKP, które między innymi zwiększa ryzyko alloimmunizacji i wystąpienia oporności na przetaczane płytki krwi, wskazane jest stosowanie KKP z aferezy (cała dawka pochodzi od jednego dawcy). Profilaktyczne przetoczenia KKP należy wykonywać stosownie do ryzyka krwotoku.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Stosowanie składników krwi u biorców przeszczepów komórek krwiotwórczych

Chorzy w okresie okołoprzeszczepowym komórek krwiotwórczych powinni otrzymywać:

Stosowanie składników krwi u biorców przeszczepów narządów

Ze względu na możliwość immunizacji, szczególnie w układzie HLA, nie jest zalecane przetaczanie składników krwi przed przeszczepieniem. Jeśli konieczne jest stosowanie [...]

Choroba przeszczep przeciw gospodarzowi (TA-GvHD) Związana z przetoczeniem

Przetaczane składniki krwi, nawet ubogoleukocytarne, zawierają limfocyty, które mogą po przetoczeniu pełnić funkcję komórek prezentujących antygeny i w sposób pośredni lub [...]
Do góry