Minisympozjum endokrynologia

Subkliniczna niedoczynność tarczycy u dzieci

Ewa Małecka-Tendera

Katedra i Klinika Pediatrii, Endokrynologii i Diabetologii Dziecięcej, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach

Adres do korespondencji: Prof. dr hab. n. med. Ewa Małecka-Tendera, Katedra i Klinika Pediatrii, Endokrynologii i Diabetologii Dziecięcej SUM, Górnośląskie Centrum Zdrowia Dziecka im. Jana Pawła II, ul. Medyków 16, 40-752 Katowice, e-mail: etendera@sum.edu.pl

Pediatr Dypl 2014;18(5):10-16

Słowa kluczowe
subkliniczna niedoczynność tarczycy, TSH, fT3, fT4


Subkliniczna niedoczynność tarczycy (SNT) jest definiowana jako wzrost stężenia tyreotropiny (TSH) w surowicy powyżej górnej granicy zakresu normy, przy prawidłowym stężeniu wolnej tyroksyny (fT4). Rozpoznanie SNT opiera się więc w zasadzie na interpretacji wyników testów laboratoryjnych przy braku objawów klinicznych choroby. Ponieważ jednak zadaniem współczesnej medycyny jest nie tylko leczenie rozpoznanej choroby, ale i prewencja jej rozwoju, zasadniczym pytaniem, na które należy poszukiwać odpowiedzi, jest: czy korygowanie u pacjenta wartości TSH wykraczających poza arbitralnie przyjętą normę daje określone korzystne skutki kliniczne?

Prawidłowe stężenia TSH

Prawidłowe stężenia TSH zostały ustalone przez powołaną w 2004 roku grupę ekspertów, w skład której wchodzili przedstawiciele American Thyroid Association (ATA), American Association of Clinical Endocrinologists (AACE) oraz Endocrine Society. Podstawą do ich przyjęcia były wyniki badania Third National Health and Nutrition Examination Survey (NHANES III). Wykonano w nim oznaczenie TSH u 13 344 zdrowych osób w wieku powyżej 12 lat, z wykluczeniem kobiet w ciąży, osób stosujących estrogeny, androgeny i sole litu, osób z objawami choroby tarczycy oraz zwiększonym mianem przeciwciał przeciw tyreoperoksydazie (anty-TPO). Jako zakres normy przyjęto wartości TSH: 0,45-4,12 mU/l, które mieściły się między 2,5 a 97,5 centyla uzyskanych wartości.

Stężenie TSH u małych dzieci jest jednak wartością zmienną (tab.1). U zdrowego noworodka może ono wynosić nawet 50 mU/l, dlatego przesiewowe badanie w kierunku wrodzonej niedoczynności tarczycy wykonuje się prawidłowo dopiero w 3-4 dniu życia, kiedy to wartość TSH nie powinna przekraczać 15 mU/l. Po ukończeniu pierwszego miesiąca życia przyjmuje się, że prawidłowe stężenie TSH winno wynosić poniżej 5 mU/l. W szeregu publikacjach, opartych o badania dużych grup dzieci w różnym wieku, rozkład tych wartości jest jednak szeroki i choć np. mediana dla 12-miesięcznego dziecka wynosi 3,42 mU/l, to 97,5 centyl równy jest stężeniu 8,2 mU/l, a według niektórych autorów nawet 10,7 mU/l.

Johner i wsp. w grupie ponad 9000 dzieci w wieku 6-17 lat zbadanych w ramach badania German-wide Health Interview and Examination Survey for Children and Adolescents (KiGGS) analizowali stężenia TSH, fT4, wolnej trójjodotyroniny (fT3), miano przec...

Definicja SNT jest więc różna w zależności od badania. Większość autorów przyjmuje jednak, że rozpoznanie to dotyczy dzieci, u których stężenie TSH, niezależnie od płci i wieku, mieści się między 5 a 10 mU/l, przy jednocześnie prawidłowym stężeniu...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Prawidłowe stężenia TSH

<<>>Prawidłowe stężenia TSH zostały ustalone przez powołaną w 2004 roku grupę ekspertów, w skład której wchodzili przedstawiciele American Thyroid Association (ATA), American [...]

Epidemiologia i historia naturalna subklinicznej niedoczynności tarczycy

Subkliniczna niedoczynność tarczycy występuje u 4,0-8,4% dorosłej populacji Stanów Zjednoczonych. Częstość jej wzrasta z wiekiem, najwyższa (ok. 20%) stwierdzana jest u kobiet po 60 roku [...]

Przejściowa hipertyreotropinemia u noworodków

Zainteresowanie problematyką zaburzeń funkcji tarczycy u niemowląt i małych dzieci jest zrozumiałe z uwagi na szczególną rolę, jaką hormony tarczycy odgrywają w rozwoju dziecka w pierwszych [...]

SNT u dzieci z chorobami o podłożu autoimmunizacyjnym

Choroba Hashimoto. Najczęstszą chorobą autoimmunizacyjną, która może doprowadzić do upośledzenia funkcji tarczycy, jest choroba Hashimoto, w której dochodzi do wytworzenia przeciwciał anty-TPO [...]

SNT w aberracjach chromosomowych

Dziewczynki z zespołem Turnera (45XO) stanowią bezsprzecznie grupę zwiększonego ryzyka rozwoju subklinicznej i jawnej niedoczynności tarczycy. Wymagają one powtarzanych badań kontrolnych co najmniej [...]

SNT u dzieci otyłych

W szeregu prac wykazano korelację masy ciała z TSH i zwiększoną częstość występowania SNT u otyłych dzieci, jednak nie wszystkie prace potwierdzają ten związek.

Objawy kliniczne o potencjalnym związku z SNT

Objawy jawnej niedoczynności tarczycy są łatwe do zidentyfikowania, gdyż u dziecka stwierdza się nadmierną senność, przyrost masy ciała z zahamowaniem lub zmniejszeniem tempa [...]

Diagnostyka SNT u dzieci

Rekomendacje ekspertów w przypadku jednorazowego stwierdzenia podwyższonego stężenia TSH w granicach 5-10 mU/l są następujące:

Leczenie SNT

Skoro w okresie rozwojowym tak istotny jest stan eutyreozy, to czy każde dziecko z SNT wymaga leczenia lewotyroksyną? Zagadnienie to budzi w piśmiennictwie chyba [...]
Do góry