Ostry dyżur pediatryczny
Dziecko z nowym rozpoznaniem cukrzycy typu 1 na szpitalnym oddziale ratunkowym
lek. Artur Groszek1
lek. Małgorzata Wajda-Cuszlag1
dr hab. n. med. Mieczysław Szalecki1,2
OPIS PRZYPADKU
Na szpitalny oddział ratunkowy (SOR) zgłosili się rodzice z ośmioipółletnim chłopcem z powodu utrzymującego się od około 2 tygodni wzmożonego pragnienia, wielomoczu, oddawania moczu w nocy. Od tygodnia obserwowali u syna znaczne osłabienie, utratę masy ciała o około 3 kg. Chłopiec skarżył się na złe samopoczucie.
Wywiad
Dotychczas chłopiec był zdrowy, rozwijał się prawidłowo, nie leczył się na żadną chorobę przewlekłą, leków na stałe nie przyjmuje. Wywiad rodzinny w kierunku cukrzycy był ujemny. Młodszy brat (4 lata) jest zdrowy.
Postępowanie na SOR-ze
Przy przyjęciu chłopiec był w stanie ogólnym średnim, podsypiający, z zachowanym kontaktem logiczno-słownym. W badaniu przedmiotowym masa ciała wyniosła 25 kg (10 centyl), wzrost 135 cm (75 centyl), ilość tkanki podskórnej była skąpa, śluzówki jamy ustnej były podsychające, język pokryty masywnym białym nalotem, wyczuwalny był zapach acetonu z ust. Powrót kapilarny wyniósł około 2 s. Czynność serca była miarowa o częstości 100/min, tony czyste. Nad polami płucnymi szmer pęcherzykowy był prawidłowy, liczba oddechów – 35/min. Ciśnienie tętnicze wyniosło 97/72 mmHg. Brzuch był niebolesny, ze wzmożonym napięciem mięśniowym, perystaltyka obecna we wszystkich kwadrantach. Objawy otrzewnowe były ujemne, podobnie objawy oponowe.
Wyniki badań laboratoryjnych przedstawiono w tabeli 1.
Rozpoznanie
Na podstawie objawów klinicznych i wyników badań laboratoryjnych rozpoznano cukrzycę typu 1 powikłaną cukrzycową kwasicą ketonową. Rozpoczęto dożylne nawadnianie wstępne 0,9% NaCl z prędkością wlewu 10 ml/kg/h według dostępnych standardów postępowania.1,2 Dziecko przekazano na oddział diabetologii dziecięcej.
Omówienie
Objawy cukrzycowej kwasicy ketonowej (DKA – diabetic ketoacidosis) często są pierwszym uchwytnym przejawem cukrzycy typu 1. Wzbudzają niepokój rodziców i skłaniają ich do poszukiwania pomocy u lekarza pediatry. Prawidłowo zebrany wywiad powinien nasunąć podejrzenie cukrzycy i ukierunkować proces diagnostyczny. Wczesne wykrycie i prawidłowo prowadzone leczenie zapobiega wystąpieniu cukrzycowej kwasicy ketonowej będącej stanem zagrożenia życia.
Cukrzyca – definicja i różnicowanie
Cukrzyca stanowi grupę chorób metabolicznych charakteryzującą się występowaniem przewlekłej hiperglikemii wynikającej z defektu wydzielania i/lub działania insuliny.3 Kryteria rozpoznania cukrzycy przedstawiono w tabeli 2.1,2
