Jak ja to robię

Terapeutyczne działanie wlewu ketaminy w depresji

Prof. dr hab. med. Janusz Rybakowski

Klinika Psychiatrii Dorosłych Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu

Adres do korespondencji: Prof. dr hab. med. Janusz Rybakowski, ul. Szpitalna 27/33, 60-572 Poznań, tel. 61 847 50 87, faks 61 848 03 92, e-mail: janusz.rybakowski@gmail.com

W artykule przedstawiono zagadnienie terapeutycznego działania wlewu ketaminy w depresji, również w kontekście doświadczeń Kliniki Psychiatrii Dorosłych UM w Poznaniu.

U większości chorych na depresję przy stosowaniu leków przeciwdepresyjnych stwierdza się pewne opóźnienie ich działania. Do uzyskania remisji, a nawet poprawy upływa często kilka tygodni. Zaproponowano szereg mechanizmów biologicznych i psychologicznych mogących wyjaśnić to zjawisko. Już w latach 70. ubiegłego wieku wybitny polski psychofarmakolog Jerzy Vetulani wysunął hipotezę, że działanie przeciwdepresyjne związane jest z reakcją adaptacyjną receptorów noradrenergicznych (tzw. down-regulacją receptorów beta) komórek nerwowych występującą po kilku tygodniach stosowania leków przeciwdepresyjnych.[1] Natomiast neuropsychologiczna koncepcja „opóźnienia” działania leków przeciwdepresyjnych zaproponowana przez badaczy angielskich postuluje, że leki te bardzo szybko zmieniają odbiór bodźców emocjonalnych w kierunku ich pozytywnego zabarwienia, natomiast musi upłynąć pewien czas – zwykle kilka tygodni – aby proces ten spowodował subiektywną poprawę nastroju.[2]

Wśród metod niefarmakologicznych powodujących szybkie działanie przeciwdepresyjne na uwagę zasługują:

  • Metoda deprywacji snu. Jest stosowana już od kilku dziesięcioleci, a jej działanie przeciwdepresyjne jest zwykle krótkotrwałe, ale można je przedłużyć, stosując procedurę tzw. przesunięcia fazy zasypiania.[3]
  • Metoda głębokiej stymulacji mózgu. Stosowana w ostatnich latach, a polega na stymulacji mózgu w części podkolanowej zakrętu obręczy (pole Brodmana 25). Chorzy na depresję podawali, że poczucia odprężenia, poprawy nastroju i chęci rozmowy z innymi ludźmi doznawali już po kilku minutach od zastosowania zabiegu.[4]


Natomiast ostatnie doświadczenia kliniczne uzyskane po zastosowaniu wlewu ketaminy wskazują, że szybki efekt przeciwdepresyjny jest możliwy do uzyskania również za pomocą środków farmakologicznych.

Główny mechanizm farmakologicznego działania ketaminy polega na antagonistycznym wpływie na receptory glutaminergiczne NMDA (N-methyl-D-aspartate). Ketamina wpływa również na transportery monoamin (noradrenaliny i serotoniny), receptor sigma1 oraz receptor opioidowy µ.

Anielski pył

Ketamina została wprowadzona do medycyny w latach 60. ubiegłego wieku i od wielu lat jest używana w anastezjologii do wywołania tzw. anestezji dysocjowanej. Struktura chemiczna ketaminy jest podobna do fencyklidyny, środka halucynogennego znanego w USA jako angel dust i używanego w celach odurzających.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Przeciwdepresyjne działanie wlewu ketaminy – co mówią badania

Z opublikowanych badań dotyczących wlewu ketaminy na uwagę zasługuje kilka.

Bezpieczeństwo metody

Doświadczenia związane z wlewem ketaminy wykazały, że jest to procedura bezpieczna. W naszym badaniu u większości pacjentów w trakcie wlewu ketaminy [...]

Czynniki skuteczności wlewu ketaminy w depresji

Wprowadzenie wlewów ketaminy spowodowało zainteresowanie czynnikami związanymi z efektem przeciwdepresyjnym tej procedury. W roku 2012 Luckenbaugh i wsp.[19] wśród 33 chorych [...]

Mechanizmy przeciwdepresyjnego działania ketaminy

Badania nad neurobiologicznymi mechanizmami przeciwdepresyjnego działania ketaminy wskazują na szereg procesów z nimi związanych. W badaniach eksperymentalnych wykazano, że efekty behawioralne [...]

Podsumowanie i perspektywy

Doświadczenia ostatnich lat wskazują, że jednorazowy wlew ketaminy jest skuteczny w leczeniu depresji w przebiegu choroby afektywnej zarówno jedno-, jak i [...]
Do góry