Niebezpieczne związki
Interakcje i działania niepożądane leków normotymicznych – cz. 2
Dr n. med. Anna Antosik-Wójcińska
Zastosowanie leków normotymicznych stanowi podstawową metodę leczenia i profilaktyki na wszystkich etapach przebiegu zaburzeń afektywnych. Dokładna znajomość działań niepożądanych oraz interakcji, w które wchodzą poszczególne leki tej grupy, jest konieczna dla każdego lekarza praktyka, pozwala ona bowiem uniknąć skojarzeń lekowych, które mogą być potencjalnie niebezpieczne dla pacjenta, oraz w przypadku wystąpienia działań niepożądanych terapii szybko zlokalizować ich przyczynę i wdrożyć odpowiednie postępowanie. Przedstawiamy najistotniejsze działania niepożądane i interakcje leków normotymicznych. W tym artykule skupimy się na kwasie walproinowym, karbamazepinie i okskarbazepinie. W kolejnych opiszemy inne leki normotymiczne.
Z praktyki klinicznej
Przypadek 1
U pacjenta leczonego od dziewięciu tygodni lamotryginą, aktualnie w dawce 125 mg/d., nie stwierdzano dotąd działań niepożądanych stosowanej terapii. Dwa tygodnie po dołączeniu kwasu walproinowego zaobserwowano pojawienie się zmian osutkowych o charakterze plamisto-grudkowym zlokalizowanych symetrycznie na tułowiu i kończynach.
Pytanie: Jaka jest najbardziej prawdopodobna etiologia opisywanych zmian skórnych?
Komentarz: Objawy skórne występują wprawdzie najczęściej w trakcie pierwszych ośmiu tygodni leczenia lamotryginą, jednak należy mieć na uwadze, że po dołączeniu kwasu walproinowego znacząco wzrasta stężenie lamotryginy w surowicy. Zbyt szybkie zwiększanie dawki lamotryginy i jednoczesne stosowanie kwasu walproinowego stanowią czynniki ryzyka wystąpienia zmian skórnych podczas leczenia lamotryginą.
Przypadek 2
U pacjenta przyjmującego przez niemal trzy lata kwas walproinowy w dawce 1500 mg/d. oraz arypiprazol w dawce 15 mg/d. nie obserwowano przez cały okres terapii działań niepożądanych. Wyniki badań laboratoryjnych były prawidłowe. W ostatnim miesiącu zdecydowano o odstawieniu arypiprazolu i włączeniu fluoksetyny w dawce 20 mg/d. Podczas wizyty kontrolnej pacjent uskarżał się na złe samopoczucie fizyczne, uczucie bardzo silnego osłabienia. W wykonanych badaniach kontrolnych stwierdzono hiponatremię oraz zaburzenia obrazu krwi (niewielką trombocytopenię).
Pytanie: Jaka jest najbardziej prawdopodobna przyczyna wystąpienia zaburzeń? Jakie postępowanie należałoby wdrożyć u tego pacjenta?
Komentarz: Kwas walproinowy nie wchodzi w istotne klinicznie interakcje farmakologiczne z arypiprazolem, natomiast dołączenie fluoksetyny może być przyczyną znaczącego podwyższenia stężenia kwasu walproinowego w surowicy i co za tym idzie – nasile...
