Przedstawiamy aktualne wytyczne pedodontów polskich i zagranicznych dotyczące higieny i zabiegów profilaktycznych w obrębie jamy ustnej najmłodszych pacjentów

Najczęstszą chorobą jamy ustnej u najmłodszych jest próchnica zębów mlecznych, będąca źródłem nie tylko dolegliwości bólowych, ale i zaburzeń funkcji żucia, co utrudnia prawidłowy rozwój małych pacjentów. Towarzystwo Stomatologów Amerykańskich (American Dental Association – ADA) i Amerykańska Akademia Stomatologii Dziecięcej (American Academy of Pediatric Dentistry – AADP) wyszczególniły próchnicę wczesnego okresu dzieciństwa (early childhood caries – ECC) jako obecność jednego lub więcej zębów mlecznych dotkniętych próchnicą, usuniętych z jej powodu lub wypełnionych u dzieci w wieku 71 miesięcy lub młodszych, czyli przed ukończeniem 6. r.ż. Postacią ostrą ECC jest S-ECC (severe early childhood caries), tj. każda oznaka próchnicy na powierzchniach gładkich u dzieci poniżej 3 lat.[1]

Przeprowadzone ogólnopolskie badania wykazały w dalszym ciągu wysoką frekwencję (56,2 proc.) próchnicy u dzieci trzyletnich i objęcie zmianami chorobowymi średnio 2,9 zęba.[2] Badania Ekstrand i wsp.[3] przeprowadzone w Danii w 2006 roku wykazały, że prawie połowa dziewięciolatków miała jedno lub więcej wypełnień na powierzchniach stycznych w zębach mlecznych, często zlokalizowanych w sąsiedztwie zębów stałych.

Ocena ryzyka

Termin „próchnica wczesnego dzieciństwa” nie sugeruje jednego czynnika etiologicznego.

Chorobę próchnicową determinuje występowanie przez odpowiednio długi okres trzech zachowań:

1. niewłaściwych nawyków żywieniowych, w wyniku których dostarczane są ulegające fermentacji węglowodany,

2. zaniedbań higieny jamy ustnej,

3. braku optymalnej podaży jonów fluorkowych.

Intensywność rozwoju choroby próchnicowej zależy od zachowania równowagi pomiędzy czynnikami gospodarza a czynnikami zewnętrznymi.

Obowiązujące metody postępowania indywidualnego w chorobie próchnicowej zakładają:

• ocenę ryzyka próchnicy (caries risk assessment – CRA),
• kontekst przyczynowy do jej zapobiegania,
• czynny udział małego pacjenta oraz jego opiekunów w postępowaniu stomatologicznym.
  
  

Określanie ryzyka próchnicy i jego kontrolowanie u dzieci pozwala na indywidualne zaplanowanie działań zapobiegawczych. Poprzez ryzyko próchnicy rozumiemy prawdopodobieństwo pojawienia się nowych ubytków próchnicowych lub progresji już istniejących w określonym czasie.

Jednym ze sposobów oceny ryzyka próchnicy u dzieci jest wykorzystanie kwestionariusza caries-risk assessment tool (CAT) opracowanego przez Amerykańską Akademię Stomatologii Dziecięcej. Metoda ta jest łatwa do zastosowania w gabinecie stomatologicz...