Wstęp

Zaburzenia rytmu serca mogą pojawić się już w okresie życia płodowego, a ich przebieg kliniczny jest bardzo zróżnicowany – od całkowicie bezobjawowego przez gwałtownie postępującą niewydolność serca aż do zgonu.

Śmiertelność zależy nie tylko od rodzaju arytmii, ale również od współistniejących patologii oraz szybkości i skuteczności postępowania leczniczego. Z tego powodu w postępowaniu leczniczym niezwykle ważna jest ocena czynników ryzyka wynikających zarówno z charakteru arytmii, jak i chorób współistniejących.

Epidemiologia

Częstość występowania arytmii u noworodków szacowana jest na 1–2%.

Klasyfikacja

Wyróżnia się trzy podstawowe grupy zaburzeń rytmu:

• tachykardię

• bradykardię

• rytm nieregularny.

Tachykardia u noworodka

Definicja

Tachykardię u noworodka rozpoznaje się, gdy częstość rytmu serca wynosi >180/min.

Czynniki ryzyka zgonu

Do czynników ryzyka zgonu z powodu tachykardii u noworodka zaliczają się:

• wstrząs

• niewydolność krążenia

• obrzęk płodu

• złożona wada wrodzona serca

• zaburzenia oddychania

– zachłystowe zapalenie płuc

– przepuklina przeponowa

• zakażenie

• wcześniactwo

• zaburzenia elektrolitowe

• niewłaściwe lub zbyt późne postępowanie terapeutyczne

• częstość rytmu serca >280/min

• długi czas trwania zaburzenia.

Klasyfikacja

Wyróżnia się tachykardię z:

• wąskimi zespołami QRS

• szerokimi zespołami QRS.

Tachykardie z wąskimi zespołami QRS

Rozpoznanie

Jest to zróżnicowana grupa arytmii cechująca się:

• rytmem >180/min (zazwyczaj >200/min)

• wąskimi (o morfologii jak w rytmie zatokowym) zespołami QRS w zapisie EKG.

Różnicowanie rodzaju tachyarytmii o wąskich zespołach QRS na podstawie powierzchniowego zapisu EKG wymaga dużego doświadczenia w interpretacji EKG i czasami sprawia problemy nawet doświadczonym kardiologom dziecięcym. Często pomocne jest podanie trifosforanu adenozyny. EKG noworodka można wykonać każdym aparatem EKG. Wskazane jest użycie dziecięcych końcówek kończynowych. Jeśli jednak takie są niedostępne, można posłużyć się końcówkami standardowymi. Należy je założyć na ramiona i uda noworodka. Odprowadzenia przedsercowe wykonuje się za pomocą specjalnego paska. Standardowe końcówki do odprowadzeń przedsercowych są za duże i trudno je zmieścić na klatce piersiowej noworodka.

Leczenie

Jeżeli tachykardia jest rozpoznawana u płodu, poród powinien odbyć się w ośrodku dysponującym oddziałem intensywnej terapii noworodkowej.

Przygotowanie do porodu

Przygotowanie do porodu obejmuje: