Zasady farmakoterapii
Kwas acetylosalicylowy – kiedy spodziewane korzyści nie uzasadniają jego podawania?
Dr hab. med. Marlena Broncel
Ryzyko sercowo-naczyniowe w cukrzycy, niezależnie od płci, jest dwu-czterokrotnie większe niż w populacji osób bez cukrzycy.[1,2] Częściej występują nieme niedokrwienia mięśnia sercowego, a także jego nieme zawały. Charakterystyczne jest występowanie rozsianych zmian miażdżycowych jednoczasowo w wielu tętnicach wieńcowych.[3]
U pacjentów z cukrzycą typu 2 ryzyko wystąpienia udaru mózgu jest kilkukrotnie większe niż u chorych bez cukrzycy, a u osób poniżej 44. r.ż. ryzyko to jest zwiększone kilkunastokrotnie. Poza tym w przebiegu cukrzycy znacznie wzrasta śmiertelność związana z udarem i ryzyko wystąpienia ponownych incydentów mózgowych.[4,5] Cukrzyca przyczynia się do gwałtownego rozwoju miażdżycy w tętnicach kończyn dolnych, głównie w dystalnych odcinkach naczyń, przez co ograniczona jest możliwość rozwoju krążenia obocznego i rewaskularyzacji. Dlatego u chorych na cukrzycę częściej stwierdza się objawy niedokrwienia kończyn dolnych w postaci chromania przestankowego, krytycznego niedokrwienia kończyny oraz owrzodzenia stóp. Znacznie zwiększone jest także ryzyko amputacji kończyn.[6]. Należy podkreślić, że u 50 proc. pacjentów w momencie rozpoznania cukrzycy typu 2 stwierdza się obecność powikłań naczyniowych.[7]
Głównym celem leczenia chorych na cukrzycę jest poprawa rokowania i zapobieganie powikłaniom sercowo-naczyniowym. Najważniejszą rolę w hamowaniu procesu aterogenezy odgrywa prawidłowe wyrównanie metaboliczne cukrzycy, które obejmuje nie tylko wyrównanie glikemii, lecz także wyrównanie zaburzeń lipidowych, kontrolę ciśnienia tętniczego i eliminowanie innych czynników ryzyka sercowo-naczyniowego, takich jak otyłość, palenie papierosów.[8]
U chorych na cukrzycę charakterystyczne są zaburzenia funkcji i jakości płytek krwi. Dlatego zastosowanie kwasu acetylosalicylowego (ASA) w profilaktyce powikłań sercowo-naczyniowych zalecane jest od wielu lat. Leczenie ASA zmniejsza o 25 proc. ryzyko powtórnego wystąpienia zawału mięśnia sercowego, udaru mózgu lub innych zakrzepowo-zatorowych powikłań miażdżycy. Nadal jednak istnieją kontrowersje dotyczące stosowania ASA u chorych na cukrzycę w prewencji pierwotnej. Do trudności w terapii przyczynia się dodatkowo zjawisko oporności na ASA, często obserwowane w przebiegu cukrzycy.
Odmienności miażdżycy w przebiegu cukrzycy
Zmiany patologiczne w tętnicach u osób chorych na cukrzycę w porównaniu z populacją ogólną pojawiają się wcześniej, są bardziej rozległe, rozsiane o wyższym stopniu progresji i dotyczą głównie drobnych naczyń.[9] „Cukrzycowe” blaszki miażdżycowe c...
