Otyłość a nowotwory ginekologiczne – przegląd badań klinicznych
prof. dr hab. n. med. Artur Czekierdowski
- Otyłość jako czynnik rozwoju raka endometrium i raka piersi u kobiet po menopauzie
- Przegląd piśmiennictwa dotyczącego aktualnych danych epidemiologicznych, podstawowych i klinicznych na temat związku otyłości z powstawaniem nowotworów narządu rodnego oraz raka piersi u kobiet
- Przykłady interwencji dotyczących modyfikacji stylu życia w celu poprawy wyników leczenia u otyłych kobiet z nowotworami złośliwymi narządu rodnego
Nadwaga i otyłość to nieprawidłowe lub nadmierne nagromadzenie tkanki tłuszczowej, zarówno podskórnej, jak i trzewnej. Dane epidemiologiczne wskazują, że w rzeczywistości te dwie choroby są współcześnie tak powszechne, że zastąpiły na czołowych miejscach najważniejsze do niedawna tradycyjne przyczyny złego stanu zdrowia, takie jak niedożywienie i choroby zakaźne. Otyłość stanowi obecnie globalny problem zdrowia publicznego, a częstość jej występowania na całym świecie od ponad 50 lat stale wzrasta, osiągając rozmiary pandemii1. W najbliższej przyszłości oczekiwany jest niestety dalszy wzrost częstości występowania otyłości. W grupie krajów wysokorozwiniętych pod względem ekonomicznym zmiany w odżywianiu i w stylu życia doprowadziły nie tylko do wydłużenia średniej długości życia, lecz także do zwiększenia konsumpcji produktów wysokotłuszczowych i wysokokalorycznych. Przyczyniło się to istotnie do zmniejszenia lub nawet braku aktywności fizycznej w znacznej części populacji. Obecnie wskaźniki częstości występowania otyłości rosną szybciej w krajach o niskich i średnich dochodach, w których widoczne stało się powtarzanie niekorzystnych trendów obserwowanych kilkadziesiąt lat wcześniej w państwach o wysokich dochodach.
Otyłość występuje częściej u kobiet niż u mężczyzn, częstsza jest też w pewnych grupach etnicznych oraz w grupach osób o niższym poziomie wykształcenia i z niższym statusem społeczno-ekonomicznym2. Zasadniczą przyczyną nadmiernego przyrostu masy ciała u osób otyłych jest brak równowagi między przyjmowaniem kalorii a wydatkowaniem energii. Pojawienie się otyłości u kobiet jest jednak silnie związane nie tylko z ich fenotypem genetycznym, lecz także z zaburzeniami równowagi hormonalnej, z nawykami żywieniowymi, z dziedzictwem kulturowym oraz z aktualnym statusem społeczno-ekonomicznym.
Wskaźnik masy ciała (BMI – body mass index) to prosty współczynnik zależności masy ciała od wzrostu, który jest powszechnie stosowany do klasyfikacji nadwagi i otyłości u dorosłych. Obliczenie BMI dla danej osoby polega na podzieleniu masy ciała podanej w kilogramach przez kwadrat jej wzrostu podanego w metrach (kg/m2). Dla dorosłych World Health Organization (WHO)3 definiuje nadwagę i otyłość w następujący sposób:
