Ostre powikłania epizjotomii – jak pomóc pacjentkom?
dr hab. n. med. i n. o zdr. Anna Różańska-Walędziak, prof. UKSW
- Wskazania do nacięcia krocza podczas porodu
- Metody zmniejszania ryzyka pęknięcia krocza i konieczności wykonania epizjotomii
- Jak zapobiegać ostrym powikłaniom nacięcia krocza? Postępowanie po epizjotomii
Epizjotomia jako procedura medyczna powinna być wykonywana z określonych wskazań, do których należą: objawy niedotlenienia płodu, szybki poród, położenie miednicowe płodu, poród zabiegowy i duża szacowana masa ciała płodu. Nacięcie krocza przyśrodkowo-boczne zmniejsza ryzyko uszkodzenia kompleksu zwieraczy odbytu. Do ostrych powikłań epizjotomii należą: dodatkowe pęknięcie tkanek krocza i pochwy, uszkodzenie kompleksu zwieraczy odbytu, krwiak krocza, zakażenie i rozejście rany po nacięciu oraz ból. Podstawowe postępowanie w celu zmniejszenia ryzyka wystąpienia ostrych powikłań epizjotomii polega na starannej inspekcji rany oraz jej warstwowym zaopatrzeniu szwami, a następnie właściwej pielęgnacji krocza po porodzie.
Historia epizjotomii sięga połowy XVIII wieku, ale jej stosowanie zostało rozpowszechnione dopiero w XX wieku1. Jest jedną z najbardziej kontrowersyjnych procedur w położnictwie, dyskusyjne jest bowiem współczesne miejsce epizjotomii – pomiędzy rutynowym jej wykonywaniem a ograniczeniem przeprowadzania tej procedury wyłącznie do określonych wskazań.
Wskazania do epizjotomii
Podstawowymi wskazaniami do nacięcia krocza są: objawy niedotlenienia płodu w zapisie kardiotokograficznym (KTG) w trakcie parcia wymagające przyspieszenia porodu, szybki poród niepozwalający na naturalne rozciąganie krocza w czasie parcia, położenie miednicowe płodu, dystocja barkowa, poród zabiegowy z użyciem kleszczy lub próżniociągu położniczego, duża szacowana masa ciała płodu oraz poród w ciąży niedonoszonej, a także stan po uprzednim okaleczeniu tkanek krocza w wyniku obrzezania. Epizjotomia powinna być również wykonana, kiedy osoba prowadząca poród (lekarz lub położna) oceni sytuację położniczą i uzna za konieczne nacięcie krocza (np. brak współpracy z rodzącą w czasie parcia). Procedurę tę wykonuje się w celu uniknięcia niekontrolowanego jego pęknięcia. Nacięcie krocza częściej jest konieczne u pacjentek w czasie pierwszego porodu drogami natury.
Nacięcie krocza powinno być wykonywane na szczycie skurczu, kiedy tkanki krocza są rozciągnięte i procedura może być przeprowadzona w stosunkowo bezbolesny dla pacjentki sposób lub w znieczuleniu miejscowym, np. w trakcie porodu w ciąży niedonoszo...
