Heparyny nie przechodzą przez łożysko i mogą być stosowane w ciąży (kategoria C). Dyskusyjne jest natomiast stosowanie kwasu acetylosalicylowego, zwłaszcza w I trymestrze ciąży. Lek należy do kategorii C, a dozwolona maksymalna jego dawka dobowa wynosi 150 mg, choć bezpieczeństwo nie zostało potwierdzone dla wczesnej ciąży. Istnieje możliwość krwawień u matki i dziecka, rozwoju wad wrodzonych i przedwczesnego zamknięcia przewodu tętniczego [4,18]. Klopidogrel należy do kategorii B, niemniej jednak brakuje przekonujących danych na temat bezpieczeństwa stosowania leku w ciąży, podobnie jak inhibitorów glikoproteiny IIB/IIIa (eptyfibatyd, tirofiban – kategoria B, abcyksymab – kategoria C) [4,18].
Gdy nie ma przeciwwskazań położniczych, dąży się zwykle do porodu naturalnego, ze skróceniem II fazy, w ułożeniu na lewym boku. Jeżeli do zawału mięśnia sercowego doszło w I, II lub na początku III trymestru i nie uwidoczniły się istotne powikłania, należy czekać do terminu porodu. Gdy zawał wystąpił w III trymestrze, pacjentka nie powinna opuszczać szpitala do rozwiązania. Cięcie cesarskie znajduje szczególne uzasadnienie w przypadku niestabilności wieńcowej lub hemodynamicznej, trudnych do opanowania zaburzeń rytmu oraz w nagłym zatrzymaniu krążenia [4].
Podsumowanie
Ciąża jest stanem, który mimo bardzo licznych zmian nie tylko w układzie krążenia jest w większości przypadków dobrze tolerowany. Sytuacja może jednak wyglądać inaczej w przypadku kobiet obciążonych chorobami serca. Dla nich stan fizjologiczny, jakim jest ciąża, może stać się zbyt dużym obciążeniem. Dotyczy to zwłaszcza kobiet z wadami serca wrodzonymi lub nabytymi, po leczeniu kardiochirurgicznym lub też z pewnych względów leczonych zachowawczo. Szczególnie dotyczy to pacjentek z rozstrzenią lewej komory, upośledzoną funkcją skurczową lewej komory, objawową niewydolnością serca powyżej II klasy NYHA czy też w przypadku nadciśnienia płucnego lub poszerzenia aorty. Kolejny problem to swoiste dla ciąży choroby, np. nadciśnienie tętnicze indukowane ciążą czy kardiomiopatia połogowa, które mogą stanowić zagrożenie dla matki i dziecka. Również prowadzenie pacjentek z zaburzeniami rytmu serca, które bardzo często ulegają nasileniu w ciąży, może stanowić dla lekarza wyzwanie. Dlatego bardzo istotne jest opracowanie zasad postępowania w chorobach serca u ciężarnych oraz objęcie ich troskliwą, interdyscyplinarną opieką najlepiej już na etapie planowania ciąży. W wyborze metod postępowania konieczne jest zawsze uwzględnianie dobra nie tylko matki, ale również nienarodzonego jeszcze dziecka. We właściwym momencie pacjentka musi być hospitalizowana, a czas i sposób rozwiązania ciąży powinny być zaplanowane z odpowiednim wyprzedzeniem.