Choroba niedokrwienna serca

Redaktor działu: prof. dr hab. n. med. Janina Stępińska Klinika Intensywnej Terapii Kardiologicznej, Instytut Kardiologii, Warszawa

Zastosowanie kwasu acetylosalicylowego w prewencji pierwotnej chorób układu krążenia

Beata Hapeta, Maciej Haberka, Zbigniew Gąsior

Katedra i Klinika Kardiologii, Śląski Uniwersytet Medyczny, Katowice

Adres do korespondencji: dr n. med. Beata Hapeta Katedra i Klinika Kardiologii, Śląski Uniwersytet Medyczny, ul. Ziołowa 45/47, 40-635 Katowice-Ochojec

Kardiologia po Dyplomie 2013; 12 (4): 14-18

Wprowadzenie

Choroby układu krążenia (cardiovascular disease, CVD) są jedną z głównych przyczyn zgonów na świecie. W przypadku osób z prognozowanym wysokim ryzykiem rozwoju chorób układu krążenia niezwykle istotne jest właściwe postępowanie profilaktyczne, czyli zmiana stylu życia, odpowiednia dieta, a także stosowana w ramach prewencji CVD farmakoterapia. Do jednej z najważniejszych grup leków zaliczamy preparaty przeciwpłytkowe, które odgrywają ważną rolę nie tylko w zapobieganiu, ale także leczeniu ostrych incydentów wieńcowych. Główne mechanizmy hamowania agregacji płytek krwi obejmują m.in. zapobieganie aktywacji receptorów IIb/IIIa wywołanej przez kolagen, trombinę czy dwufosforan adenozyny (ADP). Leki z grupy pochodnych tienopirydynowych – klopidogrel, tiklopidyna – przez modyfikację struktury receptora płytkowego P2Y12 uniemożliwiają jego wiązanie z ADP, co hamuje aktywację kompleksu GP IIb/IIIa wywołaną przez ADP. Z kolei dipirydamol, hamując aktywność fosfodiesterazy, zwiększa ilość cAMP w cytoplazmie trombocytów i tym samym zmniejsza reaktywność receptorów na ADP. W nowoczesnej farmakoterapii stosowane są także leki bezpośrednio działające na receptor GP IIb/IIIa, czyli abcyksymab, eptifibatyd czy tirofiban.

Najpopularniejszym i najdłużej stosowanym lekiem przeciwpłytkowym jest kwas acetylosalicylowy (ASA). Jego mechanizm działania oparty jest na nieodwracalnym hamowaniu aktywności cyklooksygenazy 1 (COX-1), enzymu, który katalizuje konwersję kwasu arachidonowego do prostaglandyn G2 i H2. One w kolejnych reakcjach są przy udziale syntazy tromboksanu przekształcane do tromboksanu A2 (TXA2). W ten sposób kwas acetylosalicylowy hamuje zdolność płytek krwi do agregacji, tym samym zmniejszając ich potencjał prozakrzepowy i proporcjonalnie wydłużając czas krwawienia. Trombocyty pozostają nieaktywne aż do ich rozpadu, czyli ok. 7 dni [1,2].

Wpływ leków przeciwpłytkowych na układ krążenia

Korzystny wpływ leków przeciwpłytkowych, w tym kwasu acetylosalicylowego, stosowanych w prewencji wtórnej incydentów sercowo-naczyniowych u osób z cukrzycą (diabetes mellitus, DM) i chorobą wieńcową oraz z chorobą naczyń obwodowych jest niepodważalny [3]. W wielu badaniach klinicznych udowodniono, że wśród pacjentów z dużym ryzykiem sercowo-naczyniowym kwas acetylosalicylowy zmniejsza prawie o 25% roczne ryzyko wystąpienia zawału mięśnia sercowego (myocardial infarction, MI) lub udaru mózgu niezakończonych zgonem oraz zgonu z przyczyn sercowo-naczyniowych. Dowiedziono ponadto, że korzyści ze stosowania kwasu acetylosalicylowego w prewencji wtórnej wielokrotnie przewyższają ryzyko związane z krwawieniami z przewodu pokarmowego czy dużymi krwawieniami śródczaszkowymi [4].

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Wpływ leków przeciwpłytkowych na układ krążenia

Korzystny wpływ leków przeciwpłytkowych, w tym kwasu acetylosalicylowego, stosowanych w prewencji wtórnej incydentów sercowo-naczyniowych u osób z cukrzycą (diabetes mellitus, DM) [...]

Miejsce kwasu acetylosalicylowego w prewencji pierwotnej

Zgodnie z wytycznymi ACCP (American College of Chest Physicians) z 2009 r., stosowanie kwasu acetylosalicylowego w dawce 75-100 mg na dobę w ramach [...]

Wytyczne stosowania kwasu acetylosalicylowego w chorobach układu krążenia

W zaleceniach ESH/ESC z 2007 r. dotyczących leczenia nadciśnienia tętniczego stwierdza się, że małą dawkę kwasu acetylosalicylowego należy rozważyć u pacjentów z [...]

Podsumowanie

Stosowanie kwasu acetylosalicylowego w ramach prewencji pierwotnej jest nadal kontrowersyjne. Być może w przyszłości przy kwalifikacji pacjentów do włączenia ASA przydatna [...]
Do góry